Vertaald proza

BOEKEN NR. 4, APRIL 2024

Paolo Cognetti: Beneden in het dal

door Inge Lanslots

Paolo Cognetti (Milaan, 1978) staat binnen én buiten Italië geboekstaafd als dé auteur van De acht bergen (2017, De Bezige Bij 2024). De verfilming uit 2022 brachten de roman en diens auteur weer onder de aandacht. Cognetti heeft ondertussen niet stilgezeten. Met Beneden in het dal brengt hij zijn vijfde werk sinds De acht bergen.
 
We keren terug naar de jaren 1990 en zitten opnieuw in het Monte Rosa-massief, niet in de hoge, rotsige Alpen, maar in de vallei die uitgesleten is door de Sesia. Die rivier ontspringt precies uit de gletsjers van het Monte Rosa-massief – in een van de lokale dialecten staat ‘rosa’ voor gletsjer – en het is de plek waar locals en toeristen verkoeling zoeken. De Sesia blijkt echter zwaar vervuild en bosopzichter Luigi Balma wil de oorzaak ervan achterhalen, temeer omdat zijn zwangere vrouw Elisabetta zich erin baadt of zwemt. Ondanks de idyllisch ogende natuur is de vallei doordrongen van het kwade. De vallei is niet alleen vervuild, maar de mens pleegt ook roofbouw op het bos rond de rivier dat men wil kappen voor een skilift. Men mag hierbij niet vergeten dat Cognetti’s werken vaak lezen als een pleidooi voor een trager leven, in harmonie met de natuur, ver van alle drukte en geldgewin.
 
Het kwade uit zich echter ook via de frustraties van de bewoners van de vallei. Iedereen lijkt wel wat te hebben opgegeven. Luigi heeft enkele jaren getracht van houtbewerking zijn beroep te maken, maar bleek geen kaas te hebben gegeten van boekhouding. Om zijn gezin te onderhouden werd hij dan maar bosopzichter. Elisabetta, die uit een gegoede Milanese familie komt, vond vijftien jaar geleden dan wel de liefde in de vallei, maar maakte haar studies niet af, wat nog altijd aan haar vreet. Luigi’s broer, (Al)Fredo, was te onrustig en gewelddadig om te aarden in de vallei en trok naar Canada, maar ook daar vond hij geen rust. Luigi’s en Fredo’s vader was verslaafd aan alcohol en beroofde zich na een kankerdiagnose van het leven.
 
Ook Luigi en Fredo vechten tegen de drankduivel, al heeft de eerste die demon iets meer onder controle dan Fredo. Hun vader had voor beide broers overigens een boom geplant: een lariks voor Luigi en een spar voor Fredo. De lariks richt zich naar de zon en de spar gedijt in diens schaduw. Let wel: Luigi en Fredo zijn alleen op het eerste gezicht elkaars tegenpolen en lijken zich dus alleen maar oppervlakkig te verhouden als Kaïn en Abel. Zo verschillend zijn de broers niet, maar alleen Luigi lijkt aan zichzelf te willen werken. Wel is zeker dat de broers bij de terugkeer van Fredo uit Canada elk aan een andere kant van de wet staan. Bij het onderzoek naar een gewelddaad moet Luigi zijn broer achtervolgen, maar arresteert hij hem ook?
 
De verteller van Beneden in het dal vraagt zich dan ook af of verzoening wel mogelijk is in de vallei. Een antwoord daarop biedt hij niet, al kruipt hij in het hoofd van verschillende personages, ook in dat van het jonge witte teefje dat heel kort de gezellin wordt van een hond die met elke reu op zijn weg het gevecht aangaat én wint tot jagers hem treffen. Gezien zijn exploten zien de bewoners aan voor een wolf die het kwade in de vallei incarneert.
 
Het mag dan ook niet verrassen dat bij de titel van het eerste hoofdstuk ‘Valsesia’ de tekening van twee vechtende honden (of wolven) staat. De tekeningen bij de volgende hoofdstukken verwijzen ook naar symbolische plekken in de vallei. Die visualisering is misschien net te expliciet, net zoals de referenties in de roman, zoals die aan de korte verhalen van Raymond Carver en Flannery O’Connor. Die worden nog verder verduidelijkt in de ‘Noot van de auteur’. Cognetti mag dan wel opgegroeid zijn met weinig muziek op de achtergrond, toch zou Beneden in het dal zich inspireren aan Bruce Springsteen’s album Nebraska, waarin hij levens in de Badlands beschrijft. In Beneden in het dal belicht Cognetti vooral de schaduwkant van het leven. Vraag is dan of Cognetti Valsesia als zijn badland zal blijven labelen…
 
Paolo Cognetti: Beneden in het dal, De Bezige Bij, Amsterdam, 2024, 153 p.ISBN 9789403131528.Vertaling van Giú nella valle door Yond Boeke en Patty Krone. Distributie Standaard Uitgeverij


deze pagina printen of opslaan