Non-fictie
BOEKEN NR. 6, JUNI 2025
Maurits de Bruijn: Geweten. Over Israël en Palestina
door Ludo Abicht
Geweten is in veel opzichten iets nieuws. Ten
eerste komt de auteur uit onverdacht Joods-Nederlandse hoek (verzetsmonument,
Israël staat vanzelfsprekend voor hét jodendom enz.) maar hij kan daaruit
loskomen, ondanks de prijs die hij daarvoor moet betalen. Ten tweede is zijn
verandering van standpunt geen Saulus-Paulus bekering, maar een proces dat
dieper aan de wortels van zijn op zich al intensieve beleving van het jodendom
begint. En hij weet die beschaafde en toch gepassioneerde stelling vol te
houden, zonder ook maar één moment aan zijn eigen wortels te twijfelen,
integendeel. Ten derde, als de binding met en bewondering voor de moeder ‘typisch
joods’ is, zoals al mijn joodse vrienden beweren, wint hij met vlag en wimpel.
Maar in tegenstelling tot veel van zijn joodse bekenden breidt hij die
universele menselijkheid ook uit over de anderen, in casu de Palestijnen.
Hij gaat duidelijk
en geïnformeerd in op de razzia van 7 oktober 2023, maar evenzeer op die van de
laatste dag-bij-dag wraakoefening op ‘de vijand’, zijnde meer dan 70 % vrouwen
en kinderen. De auteur staat niet alleen, maar er zijn er nog veel te weinig
van zijn slag, in alle kampen.
Zijn ethisch kompas is niet ‘my people right or wrong, maar
‘Tikkun Olam’, het herstel van de wereld, in de Kabbala dé grote en eeuwige
opdracht van alle joden ter wereld. (Ik schrijf hier joden met een kleine j, om
dit te onderscheiden van een joods nationalisme dat niet veel verschilt van het
nationalisme van de overgrote meerderheid van de volkeren en regimes). Waarmee
ik die nationaliteit van alle Iraëli’s, joods of niet, uiteraard wil erkennen.
Dit in tegenstelling tot Netanyahu die, samen met zijn extreemrechtse
achterban, daar anders over denkt en handelt. Tikkun Olam gaat over een wereld
waar alle mensen gelijk en gelijkwaardig zijn, en men geen ‘piramide’ van net
nog gedulde tot uit te roeien Palestijnen heeft opgebouwd).
Er zit ook hoop in zijn gedreven
betoog, zoals blijkt uit de laatste paragrafen: ooit zal deze tekst dienen als
hefboom voor het herstel van vertrouwen tussen joden en andere Nederlanders,
tussen Palestijnen en Israëli's , maar eerst moeten allen ‘vrede’ anders leren interpreteren
dan als ‘de definitieve uitroeiing van mijn tegenstanders’.
Ik heb lang gedacht dat alleen ‘de
buitenlandse machten’ het verschil zouden maken, maar na de lectuur van dit
boek wordt het duidelijk dat die vrede vanuit de betrokken en getroffen
bevolking zelf zal moeten komen, zoals het hoort. En wij kunnen dergelijke
initiatieven alleen maar toejuichen en, zo lang het nog kan, aanmoedigen, want
de kloof groeit met elk bombardement en elke aanslag.
Maurits de Bruijn: Geweten. Over Israël en Palestina, Das Mag,
Amsterdam 2024, 245 p. ISBN 9789493399174. Distributie De Wolken
deze pagina printen of opslaan