Nederlands proza

BOEKEN NR. 10, DECEMBER 2025

Erik Vlaminck: Het Nachtlicht

door Erick Kila

Bij het lezen van Het Nachtlicht, de nieuwe roman van Erik Vlaminck (Kapellen, 1954), moest ik om meerdere redenen denken aan Het café zonder naam van Robert Seethaler. In die roman staat een café centraal dat als ankerplaats fungeert voor allerhande sukkelaars. Seethaler liet zich in zijn roman kennen als een specialist in sterke en natuurlijke dialogen. Niet zo verwonderlijk, want de auteur heeft een theaterachtergrond.  

Bij Vlaminck cirkelen het leven en de belevenissen van de personages ook om een café, ‘Het Nachtlicht’. Een kwaliteit van deze schrijver is eveneens het vermogen om goede en waarachtige dialogen te produceren. Dat Vlaminck theaterstukken op zijn naam heeft staan en een betrokkenheid heeft bij het Antwerpse Seeftheater heeft hier ongetwijfeld aan bijgedragen. Het Seeftheater speelt dan ook nog eens een rol als leverancier van rekwisieten in deze ‘Antwerpse’ roman. Nederlanders moeten nu niet schrikken, want de gebezigde Vlaamse/Antwerpse uitdrukkingen laten zich voor een groot deel gemakkelijk uit de context van het verhaal verklaren.
 
Waren het bij de Weense Seethaler door het leven gebutste kleinburgers die in een café een vorm van geborgenheid zochten, bij Vlaminck gaat het om een ander slag. Alcoholisten, daklozen, verslaafden en hoeren zoeken in Het Nachtlicht, dat onder de hoede staat van de strenge, maar rechtvaardige uitbaatster Jeanne, iets dat een beetje op een thuis lijkt. Het is wel een thuis waar flink ingenomen kan worden, maar waar je ook van drie uur ‘s nachts tot zes uur in de ochtend letterlijk je kop op tafel kan leggen voor een verlengde powernap.
 
Vlaminck zoomt afwisselend in op twee van de caféklanten: Ronny, een dakloze alcoholist, en Nicky, een verslaafde prostituee, die veel jonger is dan Ronny. Beiden proberen zich staande te houden in een hard en ongezond bestaan. Het zijn eigenlijk hopeloze gevallen. Dat voel je al van begin af aan. Toch is het verslag van hun wederwaardigheden niet uitsluitend een opeenstapeling van tegenslagen en benauwenissen. Vooral de humor en het laconieke van Ronny, zoals vastgelegd door Vlaminck, zorgen voor een doelmatige en ontspannen leeservaring. Doelmatig in de zin dat deze roman een verhelderende inkijk geeft in een milieu en een sfeer die ver af staan van het ‘gewone’. Vlaminck schildert de zelfkant van Antwerpen met mededogen en kennis van zaken. Hij put uit zijn achtergrond van hulpverlener in een psychiatrisch centrum en uit zijn ervaring met straathoekwerk.
 
Hoewel de gebeurtenissen zich drie decennia geleden afspelen, is de essentie van wat Vlaminck zo beeldend schetst niet veranderd. Het knappe van deze roman is dat je een waarachtige wereld wordt binnen gevoerd die de kwetsbaarheid van de moderne stedeling tastbaar maakt. Je leven kan zomaar overhoop gegooid worden. Wat Ronny en Nicky overkomt, kan iedereen overkomen. Heel voorzichtig ontstaat er een gevoelsband tussen de twee hoofdpersonages. Het heeft niets met seks of stoer gedrag te maken. Het sluipt er gewoon stilletjes in, tegelijk met een pijnlijk besef van vroeger, toen veel nog mogelijk was en drank en drugs geen rol speelden.
 
Een sterke roman met een slot dat bijna poëtisch is.
 
Erik Vlaminck: Het Nachtlicht, Weerwoord, Heist-op-den-Berg 2025, 189 p. ISBN 9789493456006. Distributie New Book Collective


deze pagina printen of opslaan