Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 10, DECEMBER 2025

Leo Timmers: Kiki & ik

door Jan Van Coillie

4+ - Leo Timmers is wat mij betreft een van de grootste prentenboekenmakers van zijn generatie. Dat bewijst hij nog meer eens met Kiki & ik, een groot formaat prentenboek dat hem alle ruimte geeft om zijn virtuoze teken- en schildertalent uit te leven. Het boek gaat in wezen om de bijzondere band tussen een meisje en haar paard. Maar het gaat om zoveel meer: over diepe vriendschap, de angst voor eenzaamheid, het belang van overgave en zorgzaamheid, over opgroeien, loslaten en weer oppakken.  

Het eerste wat opvalt als je door het boek bladert, is de afwisseling van kleurenplaten en zwart-wit tekeningen. Het gaat niet zomaar over een willekeurige afwisseling, maar over een weloverwogen spreiding over het boek en een dynamische vlakverdeling. De zwart-wit tekeningen beelden telkens meerdere taferelen uit op een pagina, begeleid door heel summiere tekst. De kleurenprenten beelden telkens één scène uit over een dubbele pagina en zonder tekst, waardoor ze alle ruimte laten voor de verbeelding van de kijker. Centraal in het boek volgen meerdere kleurenplaten elkaar op. Ze brengen de tocht in beeld van het meisje en haar paard in ‘de wijde wereld’, door een eindeloos groene vlakte, langs een woeste zee, door een mysterieus woud met een waterval, vluchtend voor donder en bliksem, behoedzaam stappend door wervelende sneeuw. En ten slotte een berg op tegen een indrukwekkende, avondlijke hemel, waarvan het vlammende oranjerood mooi contrasteert met de dromerige, blauwe tinten van de nacht op een klif bij de zee, kijkend naar de staart van een walvis die naar de volle maan lijkt te reiken.
 
Een tweede iets wat opvalt en allicht ook even verwart, is het vertelstandpunt. De tekst begint als volgt:
 
‘Ik herinner het me nog heel goed.
Eerst was er een lange, kronkelende weg.
Daarna hoorde ik stemmen.
 
De klep viel open…’
 
Allicht vereenzelvig je die ‘ik’ met het meisje Kiki. Maar dan volgt op de volgende pagina:
 
‘Daar was ze:
 
Kiki.’
 
Mocht je het nog niet beet hebben, dan raak je misschien in de volgende regels verder ontregeld: ‘In het begin moest ze nog aan me wennen. Maar Kiki leerde snel.’ De vier zwart-wit scènes laten zien hoe het meisje van het paard tuimelt. Op de kleurenplaat die daarop volgt, hangt de vader een naambordje aan de stal: ‘Polly’. Deze ‘truc’ met het vertelstandpunt kan misschien wat toelichting vergen bij de jonge luisteraars/kijkers, maar daarmee snappen ze het wel, kon ik merken bij het voorlezen. Dit spel met het vertelstandpunt versterkt in elk geval op een originele manier de band tussen kind en paard: je wordt er als het ware toe gebracht je in beide in te leven.  

Na de avontuurlijke tocht door de wijde wereld volgt een kantelpunt: ‘Ik dacht dat het altijd zou blijven duren.// Maar op een dag veranderde alles.’ Kiki ontmoet een jongen. Eerst rijden ze nog samen op Polly, maar op de volgende prent zitten de twee kinderen in een roeibootje, terwijl Polly alleen op de oever staat. De grote vuurtoren versterkt het gevoel van verlangen. In beeld en woord ervaar je mee Polly’s toenemende eenzaamheid, het krachtigst verbeeld in de nachtelijke kleurenplaat met Polly’s hoofd, reikhalzend boven de staldeur.
 
Dan volgt een sterk staaltje van spanningsopbouw. Kiki’s vader rijdt opnieuw voor in zijn jeep met aanhangwagen. Je denkt: Polly zal weggevoerd worden. Maar nee, als je het blad omslaat, stapt een ander paard uit de wagen: Bruno. Samen draven ze ervandoor. Polly vertelt Bruno over zijn zorgen, maar die stelt haar gerust. En jawel, alles komt goed, wat extra in de verf gezet wordt door het warme zonlicht op de slotprent.
 
Ook al is de centrale lijn van het verhaal voorspelbaar, door de knap doordachte combinatie van tekst en beeld ervaar je sterk de emoties van zowel Polly als Kiki mee. Daarbij geven de compacte, precies verwoorde tekst en de overweldigende illustraties met hun krachtige kleurensymboliek en zonder meer indrukwekkende composities veel vrijheid om zowel delen van het verhaal als de gevoelens zelf in of aan te vullen. Opnieuw een betoverend meesterwerk van Leo Timmers.
 
Leo Timmers: Kiki en ik, Querido, Amsterdam 2025, 64 p. : ill. ISBN 9789045130255. Distributie L&M Books


deze pagina printen of opslaan