Vertaald proza

Valeria Luiselli: De gewichtlozen

door Jasper Vervaeke

Soms lijkt het alsof Valeria Luiselli (Mexico-Stad, 1983) een eeuw te laat geboren werd. Haar debuut Valse papieren (2010, Nederlandse vertaling 2012) ademde al een sfeer van decadentisme. In die inventieve essaybundel flaneert Luiselli met veel spleen langs ruïnes en kerkhoven, op zoek naar sporen van verloren tijden en geesten van vergeten schrijvers. Hetzelfde bewustzijn van de literaire traditie en dezelfde neiging naar de l’art pour l’art- komen tot uiting in haar debuutroman De gewichtlozen.

De gewichtlozen is opgebouwd uit korte fragmenten, waarin een schrijfster laveert tussen de herinneringen aan haar jonge jaren als bohémienne in New York en haar huidige leven als echtgenote en moeder van twee kleine kinderen. In haar eerste leven verwondert ze zich als een soort intellectuele Amélie Poulain over allerhande grootstedelijke toevalligheden en teleurstellingen. Ze werkt als redactrice voor een uitgeverij en haar baas is erop gebrand om de nieuwe Roberto Bolaño te ontdekken. Zelf raakt ze in de ban van ene Gilberto Owen, een Mexicaanse poète maudit die aan het eind van de jaren twintig ronddoolde in the Big Apple. Krijgt ze haar baas zover om het werk van Owen te publiceren? Het nieuwe leven blijkt daarentegen een stuk prozaïscher. Gehinderd door een achterdochtige echtgenoot en twee kinderen die nu eens jengelen of ziek zijn en dan weer nieuwsgierig en schattig uit de hoek komen, werkt de vertelster aan een roman die alsmaar meer begint te lijken op de roman die we aan het lezen zijn.

Als er een schrijver is waaraan de thematiek van De gewichtlozen doet denken, dan is het natuurlijk Bolaño zelf: de ontluiking van een artistiek bewustzijn in de wereldstad, de zoektocht naar een geheimzinnige miskende schrijver. Zoals wel meer hedendaagse Spaans-Amerikaanse debuutromans, is ook De gewichtlozen enigszins schatplichtig aan Bolaño’s gefragmenteerde en onovertroffen künstlerroman. Dreigt Bolaño’s invloed de verbeelding van vele jonge collega’s te steriliseren, dan lijkt die Luiselli vooral te stimuleren om een eigen stem en stijl te ontwikkelen. In De gewichtlozen vinden we maar weinig sporen van de tomeloze expansie en bijbehorende imperfectie die een boek alsDe wilde detectives zo onweerstaanbaar maken. Voor Luiselli lijkt schrijven vooralsnog eerder een zaak van denken en polijsten.

Wie van meeslepende verhalen houdt, is bij Luiselli aan het verkeerde adres. Tot nog toe is ze een writer’s writer die je vooral verleidt door de inspirerende gedachten en beeldende taal waarop je om de paar fragmenten botst. Neem nu, bij wijze van voorbeeld en slot, deze beschrijving van een van Owens vrienden: ‘Homer, de blinde, had een oog dat groter was dan het andere. Een van de twee, het kleine, hield zich voortdurend onbeweeglijk op in de buurt van zijn traanbuisje. Het grootste draaide in zijn violette holte rond als een gedesoriënteerde witte vogel – hij leek op een duif die opgesloten zat in een kerk of in een treinstation, en die met zijn vleugels tegen het raam sloeg’. Hierom lees je Luiselli.

Amsterdam : Karaat, 2014, 189 p. Vertaling van Los ingrávidos door Merijn Verhulst. ISBN 9789079770083


deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri