Vertaald proza

BOEKEN NR. 4, OKTOBER 2015

Marlon James: Een beknopte geschiedenis van zeven moorden

door Kris van Zeghbroeck

Marlon James was de eerste Jamaicaanse auteur ooit om de shortlist van de Booker Prize te halen. Door vervolgens ook de Booker Prize 2015 te winnen schrijft hij meer dan geschiedenis. Vooral omdat geschiedenis de basisstructuur vormt van het winnende boek: Een beknopte geschiedenis van zeven moorden. Hoewel deze lijvige roman meerdere hoofdpersonages opvoert, werd het geheel opgehangen aan een specifiek personage: ‘de Zanger’, die in het Jamaica van de jaren zeventig enkel kan verwijzen naar de reggaezanger Bob Marley.

Anno 1976 was Marley een superster, die zich naast reggae en de rastafilosofie wou inzetten voor de verzoening in zijn gepolariseerde land. Zijn optreden voor het Smile Jamaica Concert zou daaraan bijdragen, ware het niet dat de People’s National Party van de toenmalige premier Michael Manley het concert organiseerde. Voer voor de grootste oppositiepartij, de Jamaica’s Labour Party van Edward Seaga, om het concert voor nationale verzoening als een politieke campagne voor de herverkiezing van Michael Manley te zien. De spanningen tussen aanhangers van beide partijen liepen hoog op, wat op 3 december 1976 (twee dagen voor het concert) uitmondde in een moordaanslag op Bob Marley in zijn eigen huis. Marley was slechts licht gewond aan arm en borst, maar zijn vrouw en manager raakten zwaargewond.

De daders werden nooit gevonden, maar algemeen werd aangenomen dat het om gangsters ging met banden met de Jamaica’s Labour Party. In Een beknopte geschiedenis van zeven moorden, een epische mengeling van feiten en fictie, volgt Marlon James de levensloop van zeven potentiële daders tot ze de een na de andere zelf neergeschoten worden. Voeg daarbij een ruim gamma aan aparte verhaallijnen met tientallen personages (een vier bladzijden tellende lijst van personages werd opgenomen) met hun uiteenlopende Jamaicaanse en Amerikaanse taalregisters en het resultaat is een polyfonisch boek dat inspanning vraagt van de lezer, maar voortdurend verrast en bewondering afdwingt.

Centraal staat het Jamaica van de jaren zeventig en tachtig dat, gebukt onder politieke corruptie, door een diep economisch dal ging en te maken kreeg met een vloed aan wapens, drugs en geweld en een sterke aanwezigheid van de CIA om Amerikaanse belangen veilig te stellen. Dit is het Jamaica dat de jonge opgroeiende Marlon James weerspiegeld zag in de angstige ogen van zijn ouders. We volgen heel wat personages in de getto’s van de Jamaicaanse hoofdstad, maar waaieren gaandeweg ook uit naar de achterbuurten van Miami en New York waar heel wat Jamaicanen tevergeefs het beloofde paradijs zochten, om uiteindelijk in het nieuwe, meer toekomstgerichte Jamaica van de jaren negentig te belanden.

Het is Marlon James verdienste dat hij muziek, misdaad en politiek laat versmelten tot een grootse vertelling van Dickensiaanse proportie (Dickens geldt als een van de grote invloeden op zijn oeuvre). Als lezer moet je je wel laten meevoeren op de tonen van de uiteenlopende taalregisters alsof het om pure reggae gaat. In ruil krijg je een divers, steeds verrassend en kleurrijk beeld van de Jamaicaanse depressiejaren. Bekroond met de Booker Prize 2015.

Amsterdam : Lebowski, 2015, 719 p. Oorspr. titel: A brief history of seven killings. ISBN 9789048825318

deze pagina printen of opslaan