Misdaad

Sten Treland: De lachende eland

door Anja Goyens

Sten Treland is een Noorse thrillerauteur met een bewogen levensloop, die hem niet alleen langs Antwerpen voerde maar er ook voor zorgde dat hij het leven in een Italiaanse gevangenis van binnenuit leerde kennen. Zijn debuut, De lachende eland, zou al in Nederlandse vertaling verschenen zijn nog voor de originele Noorse versie er was. Het klonk te vergezocht om waar te zijn, en dat was het ook: het boek bleek immers niet te zijn ontstaan tijdens een lange en koude Noorse winter, maar voor honderd procent uit de Vlaamse klei getrokken te zijn. Sten Treland bleek de dekmantel voor een samenwerking tussen misdaadauteur Stan Lauryssens en journalist/recensent Joost Houtman. Misschien wilden de twee meesurfen op de golf van succes die Scandinavische thrillers de laatste jaren te beurt valt, of wilden ze net het bestaan van zoiets als een ‘Scandinavische thriller’ in vraag stellen door te laten zien dat je ook als Vlaming zo'n boek kunt schrijven – of misschien wel allebei. Feit is dat De lachende eland helemaal niet als een ‘typische’ Scandinavische thriller leest (als zoiets al bestaat): zonder de elandverwijzingen en de Scandinavische auteursnaam had dit even goed de nieuwe Stan Lauryssens kunnen zijn, maar dan had de promomachine allicht niet zo goed gedraaid.
De lachende eland begint met de ontploffing van een shuttlebus die op weg was naar de luchthaven van Oslo. Alle inzittenden komen om, en dan wordt het zoeken naar de oorzaak van de crash. Was het wel een ongeluk? Want er zaten opvallend veel Vlamingen op de bus – tussen wie er achteraf een verband blijkt te bestaan – en ook een aantal van de andere internationale passagiers kunnen via duistere zaakjes aan elkaar en aan de Vlamingen gekoppeld worden. Een Noorse politieagente en een Vlaamse journalist gaan samen op onderzoek uit, maar krijgen uiteraard met de nodige tegenwerking te kampen in aanloop naar de spectaculaire finale.
Ook zonder voorkennis over de ware identiteit van Treland voelt dit boek snel erg atypisch aan voor een Scandinavische thriller. De duidelijkste aanwijzing is het absolute gebrek aan subtiliteit: hoewel ook Scandinavische auteurs vaak niet vies zijn van extremen (als voorbeeld kan Stieg Larssons personage Lisbeth Salander gelden), ademen hun boeken doorgaans toch suggestie en mysterie, onder het motto ‘alles met mate, en te gepasten tijde’. In De lachende eland kan het allemaal niet straf genoeg zijn: doden, bloed, geweld, seks – er wordt niet op bezuinigd. Het gebeurt maar zelden dat je als recensent de auteur van het boek kunt citeren om een negatieve beoordeling te staven, maar hier kan dat wel. In het weekblad Humo van 30 december 2013 zegt Lauryssens letterlijk: ‘Les één voor toekomstige thrillerschrijvers: ga uit van wat de lezer wil en geef hem dat in de overtreffende trap. Niet één dode, geen twee, maak er twintig van.’ En precies zo gebeurt het in dit boek (ook al is het in feite partner in crime Houtman en niet Lauryssens zelf die het grootste deel van de tekst geschreven heeft). Voor wie de verfijnde smaak van kwalitatieve Scandinavische thrillers gewend is, zal De lachende eland met zijn gebrek aan subtiliteit, zijn platvloersheid en zijn doorgaans ongrappige Vlaamse humor al snel door de mand vallen. Een mislukte stunt.

Sten Treland, De lachende eland, Manteau Antwerpen, 2013, 333 p., € 21,95. ISBN 9789022328743. Distributie: WPG Uitgevers

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2013

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri