Poëzie

Judith Herzberg: Liever brieven

door Dirk De Geest

Judith Herzberg is een van de bekendste en geliefdste dichters in Nederland. Haar werk is onder meer gebloemleesd in een van de legendarische Rainbow-pockets, in een oplage waarvan dichters doorgaans enkel kunnen dromen, en recent verscheen een gelijkaardige bloemlezing bij het dagblad Trouw. Die enorme populariteit hangt samen met het eenvoudige taalgebruik en de bij uitstek herkenbare thema’s die Herzberg aansnijdt. Ook de meeste gedichten in Liever brieven zijn van een verbluffende eenvoud. De dichteres toont zich soms melancholisch, maar vaker nog verrast en aangegrepen. Tegelijk echter is die eerste indruk bijzonder misleidend. Bij nader toezien weet Herzberg de poëtische middelen die haar ter beschikking staan, op een doordachte en polyvalente manier aan te wenden.
Vooral het understatement is haar handelsmerk. Herzberg kan het ogenschijnlijk banale laten omslaan in een veelbetekenend beeld. Dat gebeurt ook in haar jongste bundel, die de lezer meer dan eens op het verkeerde been zet. Het slotgedicht geeft daarvan een perfect voorbeeld, onder meer door de wijze waarop de titel ‘Oorlog’ verbonden wordt met een ogenschijnlijk eenvoudig gegeven, dat echter op elke regel wordt omgebogen tot een ingehouden tragiek: ‘Terwijl in de storm / het kraken begon / hield binnen / de theepot zich / van den domme.’ Dit is inderdaad Herzberg op haar best, bijna cabaretesk maar tegelijk intens meevoelend met het geringe. Ook in de andere gedichten in de bundel is dat menselijke engagement voelbaar. Die houding geldt trouwens niet enkel mensen, maar ook voorwerpen (zoals boeken) en kwetsbare dieren (zoals een kievit). Onophoudelijk toont de dichteres zich een opmerkelijke waarnemer, maar ook iemand die betekenissen zoekt en vindt ‘achter’ wat ze ziet of hoort. Zo worden bijvoorbeeld stillevens van Adriaen Coorte getransformeerd tot scènes van erotische wellust, en in andere gedichten worden de zelfzucht en het beleefde fatsoen ontmaskerd als façades.
Liever brieven ligt vooral in het verlengde van Herzbergs eerdere werk. De bundel biedt nauwelijks vernieuwing, maar vormt wel een voortreffelijke staalkaart van de kwaliteiten van deze poëzie. In die zin gaat het (alweer) om een uitstekende kennismaking met een nog steeds onderschatte dichteres.

Judith Herzberg, Liever brieven, De Harmonie Amsterdam, 2013, 48 p., € 15,9. ISBN 9789076168586. Distributie: Elkedag Boeken

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf cop. 2013

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri