Poëzie

Sven Cooremans: Het is dat of stoppen met zingen

door Dirk De Geest

Na zijn positief besproken debuut Myeline (2003) heeft Sven Cooremans er uitzonderlijk lang over gedaan om zijn volgende bundel af te werken. Het is dat of stoppen met zingen is dan ook in alle opzichten een volwassen dichtbundel te noemen. De gedichten zijn bijzonder gepolijst, waardoor elk detail ertoe doet. Tegelijk mikt de dichter ook hoger. In plaats van zich te beperken tot de poëtische weergave van zijn gevoelens of de suggestieve beschrijving van typische anekdotes kiest hij voor een nadrukkelijk cognitief traject. In zijn gedichten wil Cooremans laten zien hoe herinneringen werken, hoe problematisch de wegen zijn van de menselijke geest. Zijn opleiding als filosoof en als klinisch psycholoog is daaraan uiteraard niet vreemd.
Die werking van het menselijke brein wordt in een aantal gedichten in deze bundel expliciet gethematiseerd. Het gedicht ‘nachtradio’ speelt zich bijvoorbeeld af in een arbeidskamer, waar het bestaan ter wereld moet komen. De beelden van het weerbericht worden hier gebruikt om te tonen hoe mensen omgaan met hun primitieve herinneringen en angsten: er is sprake van een sneeuwval en vertraagd kanaalverkeer (ook beelden voor de geboorte), van een slede en huskies, van een weg die moet worden vrijgemaakt. De ogenschijnlijke associatieve opbouw van het vers verbergt, bij nader toezien, een hechte logica. Elementen uit dit gedicht duiken in veel andere gedichten op, waardoor ook op het niveau van de bundel een weefsel tot stand komt van gelijkaardig associaties en motieven.
Algemeen laat de dichter zien hoe anekdotes en herinneringen in feite complexe constructies zijn die, behalve concreet en specifiek, ook een meer algemene en constructivistische dimensie vertonen. De herinnering aan een legendarische tafeltennismatch wordt uitgelegd door van het ogenschijnlijk broze tennisballetje een beeld van het herinneren zelf te maken; daarenboven gaat het om een fake herinnering aangezien die ouder is dan het dichterlijke ik en dus berust op eerder gehoorde verhalen en op bekende beelden. Kortom, wat wij menen te weten is vaak twijfelachtig: zekerheden zijn er vrijwel niet.
Meteen krijgt de bundel daardoor ook iets extra menselijks. De titel wordt een beeld voor het bestaan, waar spanningen tussen idealen en dromen enerzijds en de vaak banale werkelijkheid anderzijds cruciaal zijn. Dat geldt ook voor de mooie liefdesgedichten en de meer intieme verzen in deze bundel. Aan de ene kant zorgen zij voor een bijzondere sfeer, maar aan de ander kant valt op hoe ook hier vrijwel steeds sprake is van ‘denken’. Toekomstdromen zijn een illusie, en hetzelfde geldt voor het gevoel van verbondenheid en liefde. De meest romantische gedichten uit de bundel zijn bijvoorbeeld samengesteld uit zinnen die afkomstig zijn van ‘goedkope’ sentimentele romans van de bestsellerauteur Heinz G. Konsalik! In die zin is er geen verschil tussen het verleden (met zijn herinneringen) en de toekomst. Toch is deze bundel allerminst deterministisch of illusieloos. Integendeel, net door die mentale processen kan de mens de eendimensionaliteit van de wereld doorbreken en vorm geven aan zijn of haar bestemming. In die zin is deze bundel niet enkel waardevol, maar ook eigentijds: postmodern in zijn klemtoon op de constructie van gedachten en gevoelens, maar tegelijk ook vervuld van de blijvende noodzaak daarvan.
Cooremans heeft met Het is dat of stoppen met zingen in ieder geval een forse stap vooruit gezet. Misschien blijft zijn toon nog wat te gedragen en klassiek, waardoor de scherpe kanten en de dissonanten van de taal secundair blijven. Het is echter duidelijk dat de dichter nog meer in zijn mars heeft.

Sven Cooremans, Het is dat of stoppen met zingen, P Leuven, 2013, 42 p., € 15. ISBN 9789491455254. Distributie: Uitgeverij P

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2013

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri