Vertaald proza

Nagieb Mahfoez: De dag dat de leider werd vermoord

door Jan Baes

De invloed die de politiek heeft op de levens van gewone mensen is het onderwerp van deze korte roman uit 1985, die zich afspeelt in de schoot van twee families uit de middenklasse van Caïro. Beide zijn sterk verarmd na het aantreden van Anwar Sadat in 1971 en de lancering van diens programma voor economische liberalisering, waarmee hij de crisis hoopte te kunnen bestrijden, maar waardoor de prijzen voor de dagelijkse levensbehoeften onmiddellijk en drastisch de hoogte inschoten.
Drie kleurrijke karakters staan centraal in deze vertelling: de 26-jarige Alwaan Fawaaz Moehtasjemi, die al elf jaar verloofd is met Randa Soelaimaan Moebarak, evenals hij werkzaam op een staatsbedrijf. Het meisje staat echter onder zware druk van haar ouders om een man te trouwen die haar kan onderhouden. Alwaans grootvader, de diepgelovige soefi Moehtasjemi Zajid, is de derde persoon die telkens een hoofdstuk van de vertelling voor zijn rekening neemt. Als vurig aanhanger van de soefie-orde zoekt hij voortdurend, en in beeldende zinnen, contact met zijn God. 'Span je in voor de wereld alsof je het eeuwige leven hebt, span je in voor God alsof je morgen zult sterven'. Hij blijft, ook in deze moeilijke tijden, hoop en verzoening prediken, dit in tegenstelling tot Alwaan die weet dat hij nooit genoeg zal verdienen om met Randa te kunnen trouwen. 'We leven in een tijdperk van leuzen. Tussen de leuzen en de waarheid gaapt een diepe afgrond, en we zijn allemaal in die afgrond gevallen.' Wanneer Anwar Allaam, de directe chef van beide geliefden zijn zinnen zet op Randa, en Alwaan gecharmeerd raakt door diens rijke, maar veel oudere zuster Golistan, breekt de dunne draad die de harten verbindt. 'Nu we ons hebben bevrijd van de liefde, moeten we ons toevertrouwen aan de rede', zegt Alwaan en Randa voegt de daad bij het woord en trouwt met de ambitieuze Anwar. Als het huwelijk kort daarop spaak loopt, slaan bij Alwaan echter de stoppen door.
De politieke en maatschappelijke ontwikkelingen lopen als een rode draad doorheen deze geschiedenis. In de samenleving krijgen de islambroeders, na het verdwijnen van Nasser, een belangrijke stem in het kapittel, wat de atheïstische vader van Randa doet verzuchten: 'Het fanatisme heeft dit land ziek gemaakt. Waar is de tijd gebleven waarin je anderen nog mocht vertellen waarom je niet geloofde?' En aan de andere kant wordt ook de greep van het leger op de economie nijpender. Wat in 1981, op de verjaardag van de revolutie van 1973, waar Sadat een militaire parade bijwoont, zal culmineren in een drama: een drama in de samenleving, een drama in enkele gezinnen.
Mahfoez toont ook in dit verhaal, dat minder vlot leest, zijn veelzijdigheid en zijn drang om te experimenteren met literaire technieken en meerdere stijlvormen. Maar wat telkens opnieuw komt bovendrijven, is zijn sociale bekommernis en zijn grote affectie voor de arme en onderdrukte kleinburger die altijd aan het kortste eind zal trekken.

Nagieb Mahfoez, De dag dat de leider werd vermoord, De Geus Breda, 2014, 121 p., € 16,95. ISBN 9789044524970. Vert. van: Jaum koetila az-za'iem door Djûke Poppinga

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri