Vertaald proza

Jean-Philippe Toussaint: Naakt

door Jan Baes

Naakt is het vierde bedrijf uit een romanreeks die de liefdesperikelen volgt van een anoniem hoofdpersonage en Marie de Montalte, internationaal geroemd modeontwerpster, kunstenares en zakenvrouw. 'Een vrouw van kosmische dimensie en oceanische ingesteldheid', aldus de man die haar als een schaduw achternazit en in zijn eerder zwijgzame liefde om de haverklap wordt afgewezen.
In een inleidend hoofdstuk dat 'Herfst-Winter' heet, volgen we het spoor van de koele minnaar tot in Japan, waar hij de voorbereidingen meemaakt van de apotheose die de voorstelling van haar wintercollectie in de Spiral building van Tokio tot een knaller moet maken. Een japon van echte honing, Maquis d’Automne geheten, zal worden gepresenteerd, waarbij het model op de catwalk wordt omringd door een zwerm bijen die haar in al haar bewegingen vloeiend achtervolgen.
Dan krijgen we twee hoofdstukken in het kader van hun problematische samenzijn, of beter gezegd: van hun zoveelste breuk na de brand in het landhuis van Marie’s vader op Elba (zie het derde boek: De waarheid omtrent Marie, 2011), waar ze twee weken samen hebben doorgebracht. Terug in Parijs trekken ze zich ieder terug in hun eigen appartement en blijft de verteller angstig wachten op een teken van zijn geliefde. 'Maar, en dat was nu misschien nieuw, sinds onze terugkeer uit Elba slaagde Marie erin, een niet geringe prestatie, mijn ergernis te wekken, zelfs als ze er niet was. […] Die nieuwe irritatie, de fundamenteler ergernis die bezig was te ontstaan daar voor het raam terwijl ik wachtte op haar telefoontje, was misschien het teken dat ik bezig was me voor te bereiden op onze scheiding en dat ik die ongemerkt begon te aanvaarden — behalve dan, en de nuance is niet onbelangrijk, dat het heel goed kon zijn dat als Marie zo mijn ergernis wekte “wanneer” ze er niet was, dat heel gewoon kwam “doordat” ze er niet was'.
Zelf zet hij, zoals in alle boeken over Marie (de eerste twee zijn Liefde bedrijven, 2004 en Vluchten, 2007), geen stap om de relatie te herstellen of zelfs maar contact op te nemen. Gelukkig voor het verloop van het verhaal — waar we in een flashback over een tentoonstelling in Shinagawa de hoofdpersoon zien opduiken met een flacon zoutzuur op zak (zie de start van Liefde bedrijven) —, laat Marie na twee maanden plots van zich horen. De bewaker-tuinier van haar vaders landgoed is gestorven en ze vraagt de ik-figuur haar te vergezellen naar de begrafenis. Aangekomen op Elba, waar net een chocoladefabriek is afgebrand, wordt hij met verrassend nieuws geconfronteerd.
Naakt is een voorbeeld van de nouveau nouveau roman, zoals een Franse literaire stroming uit de jaren tachtig en negentig heet, waartoe ook Toussaint behoort. De stroming ontstond in de schoot van uitgeverij Minuit, waar andere minimalistische schrijvers als Jean Echenoz het voor het zeggen hebben. Hun grote voorbeeld Alain Robbe-Grillet, paus van de nouveau roman zag jammer genoeg geen brood in hun schrijverij, eerder een neiging tot conformisme en zelfgenoegzaamheid gekoppeld aan een streven naar succes en materieel gewin.
Ook Toussaint rekent zich rijk aan dat minimalisme en offert daarvoor probleemloos de stilistische kwaliteiten op die hij ongetwijfeld bezit. Zelfs met zijn op Proustiaanse leest geschoeide beschouwingen (herlees het citaat hierboven) slaagt hij er niet in zijn flinterdunne verhaal op te krikken. Naakt grossiert in vage beschrijvingen, ongeloofwaardige personages en een laconieke verteltrant die de kracht van de geloofwaardigheid totaal mist.


Jean-Philippe Toussaint, Naakt, Prometheus Amsterdam, 2014, 156 p., € 17,95. ISBN 9789044626421. Vert. van: Nue door Marianne Kaas. Distributie: WPG Uitgevers

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri