Nederlands proza

Esther Gerritsen: Roxy

door Henk van Viegen

Even heb je gedacht dat De Geus met een paar schapenkoppen op het omslag wil meeliften op het succes van de John Williams-boeken, speciaal dat van Butcher’s crossing. Maar gelukkig, het beeld slaat wel ergens op, zien we direct aan het motto uit Ajax van Sophocles. In deze Griekse tragedie slachtte de held een kudde schapen onder invloed van de godin Athena, die hem met waanzin sloeg om te voorkomen dat hij in blinde woede Odysseus zou vermoorden. Ajax was jaloers op Odysseus omdat deze de nalatenschap van Achilleus kreeg waarop hij aasde. In Roxy vormen schapen een belangrijk deel van de climax. Roxy, het hoofdpersonage, is schrijfster van drie boeken, waarvan het eerste handelt over haar jeugdjaren. Ze krijgt het advies om eens iets leuks te doen met de regio waarin ze opgroeide. 'Schrijf eens iets over het platteland, ‘Terug naar Brabant’, dat vinden de mensen mooi. Iets met schapen op de voorkant. Altijd goed.' Volgens mij is dit de eerste keer dat Gerritsen zo opzichtig, en sarcastisch, knipoogt naar haar schrijverschap. Enfin, maar goed, haar hoofdpersonage (en Gerritsen zelf dus ook) gaat inderdaad met die schapen aan de gang.
Net als de held uit de mythe is Roxy niet in staat haar woede en jaloezie in goede banen te leiden. In haar geval betreffen haar gevoelens de schaamtevolle dood van haar dertig jaar oudere man Arthur, een succesvol filmproducer. Ze kregen een relatie toen Roxy nog maar zeventien was. Nu, tien jaar later, is Arthur verongelukt. Hij werd gevonden in zijn auto, samen met zijn minnares, allebei naakt. Niemand hoeft Roxy te troosten, in rouwen heeft ze geen zin, ze zoekt een vijand om haar gevoelens op bot te voeren. Dat doet ze door terug te keren naar de onberekenbare en instinctmatige puber die ze was: zichzelf aan jongens of mannen geven, haar ouders gebruiken, haar vriendinnen teleurstellen, te veel drinken, zo nu en dan wat jatten. Alleen is het nu allemaal wat lastiger, aangezien ze haar dochtertje Louise bij zich heeft.
Jane, Arthurs (ex-)assistente, en de kinderhulp Feike die met Roxy mee op reis gaan, worden behoorlijk uitgedaagd door die voortdenderende vrouw. Ook de lezer zou moeite kunnen hebben om zich met Roxy te identificeren, al kan hij begrip opbrengen voor haar situatie. Net als Ajax lijdt ze aan zelfoverschatting en lijkt ze haar lot niet ten goede te kunnen keren. Het enige wat ze zeker weet, is dat alles moet worden herzien.
Gerritsen zet dit schitterende en ingewikkelde personage in strak tempo neer, met hier en daar geweldige beelden. Het zijn echter vooral de voortdurend spannende dialogen, die doen denken aan haar vroegere toneelwerk, die overtuigen.
Is er uiteindelijk dan toch nog sprake van een weg terug, van heilzaam inzicht bij de heldin of iets waaruit de lezer ook inhoudelijk troost kan putten? Daarvoor moeten we wachten tot de laatste pagina, en daarvan de laatste zinnen. Maar de schrijfster is niet gul met aanwijzingen. Sowieso zijn de hoofdpersonen van haar boeken geen pleasers, in dat opzicht houdt ze weinig rekening met de lezer. Een ongenaakbare Esther Gerritsen.

Esther Gerritsen, Roxy, De Geus Breda, 2014, 213 p., € 18,95. ISBN 9789044533392

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri