Nederlands proza

Edzard Mik: Waar de zee begint

door Pieter Borghart

Een Nederlandse bankier reist in 2004 naar Athene om een krediet te verlenen aan een plaatselijke kunsthandelaar en beleeft een stormachtige romance met diens dochter. Het is aan de vooravond van de Olympische Spelen en de ongebreidelde mogelijkheden hebben Griekenland tot het toppunt van hubris geleid. In deze context valt ook het hoofdpersonage ten prooi aan overmoed en opportunisme, want thuis wacht een gezin met twee kinderen. Acht jaar later is de situatie helemaal veranderd. De ondertussen gescheiden bankier doet de Griekse hoofdstad — in volle crisis nu — opnieuw aan, officieel om het geleende kapitaal terug te vorderen maar in werkelijkheid omwille van de nog steeds smeulende passie van weleer. Durven we de implicaties van onze eigen daden onder ogen te zien, zowel privé als maatschappelijk? En zijn we bereid om de gevolgen hiervan op een waardige manier te dragen?
De verweving van een persoonlijk liefdesverhaal en een actueel vraagstuk met een Europese dimensie had een boeiende en veelzijdige roman kunnen opleveren. Toch ontgoochelt Waar de zee begint van Edzard Mik, die eerder wel hoge ogen gooide met Goede tijden (2009) en Mont Blanc (2012). Compositioneel pakt Mik het nochtans goed aan: de twee verhaallijnen worden alternerend en met behulp van flashbacks verteld, zodat de lezer de puzzelstukjes zelf op hun plaats moet leggen. Thematisch zitten er echter wat haken en ogen aan Waar de zee begint. Hoewel de keuze voor de hoofdpersonages (de westerse bankier Nico en de Griekse upper class jongedame Despina) een eigentijdse allegorie doet vermoeden, komt noch de persoonlijke ontreddering van de ik-verteller noch de maatschappelijke neergang van Griekenland goed uit de verf, en de combinatie van beide al helemaal niet.
Nico in 2012 verschilt immers in niets van zijn jongere versie uit 2004, ook al is hij ondertussen een aantal illusies armer: psychologisch wordt deze twijfelaar — die een haast onmogelijke liefde blijft najagen — al bij al weinig uitgediept. Ook de (voorspelbare) peripetie rond de kleine Ioannis op het einde brengt hierin weinig verandering. Hetzelfde, maar dan vanuit maatschappelijk oogpunt, kan gezegd worden van de achtergrond waartegen Miks roman zich afspeelt. Hoewel Griekenland sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 op allerlei vlakken (economisch, politiek, sociaal, ideologisch) een enorme transitie heeft doorgemaakt, vervult Athene in beide verhaallijnen in wezen slechts de rol van oppervlakkig decor, waarover te veel clichés worden geventileerd door een auteur die maar deels insider is.
Wat rest, is een banale liefdesgeschiedenis die bij momenten spannend is en bekoort, maar even vaak ongeloofwaardig en langdradig aandoet. De nieuwe roman van Mik is zodoende hoogstens vakantielectuur voor op het Griekse strand, maar schiet te kort om de lezer aan het denken te zetten over de impact van persoonlijke en maatschappelijke crises. Een gemiste kans, of zoals de Grieken zouden zeggen: krima.


Edzard Mik, Waar de zee begint, De Bezige Bij Amsterdam, 2014, 237 p., € 18,9. ISBN 9789023488149. Distributie: WPG Uitgevers

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri