Vertaald proza

Christiane F. , Kai Hermann, Horst Rieck: Christiane F.

door Kyra Fastenau

In navolging van het recent verschenen Christiane F., mijn tweede leven (2014) werd ook de originele cultroman opnieuw uitgegeven. Inmiddels weten we hoe het Berlijns bekendste heroïnehoertje is vergaan nadat journalisten Kai Hermann en Horst Rieck eind jaren zeventig haar verhaal publiceerden. Ze groeide uit tot een icoon: meisjes kopieerden haar kledingstijl en Bahnhof Zoo werd een toeristische attractie. Ondertussen is de 52-jarige Christiane Felscherinow nog altijd verslaafd.
De cultus rond Christiane F. creëerde het idee dat de roman drugsgebruik zou romantiseren, maar haar verhaal leest veleer als een aanklacht tegen het systeem. Zowel Christiane als haar moeder (die aan het woord komt in cursief gedrukte passages), worden met een zekere sympathie geportretteerd, terwijl politie, artsen en jeugdwerkers (die eveneens hun zegje doen) worden afgeschilderd als onvermurwbaar en onmenselijk. Het verhaal is zeer overtuigend geschreven; hoewel opgetekend door journalisten lezen we er een duidelijke tienerstem in. Christianes relaas is onbeschroomd, doorspekt met stopwoordjes als ‘relaxed’ en ‘prima’. Soms klinkt ze heel nuchter, verstoken van iedere vorm van hoop: ‘Ik maakte zo’n beetje de balans op: dat was dus je tweede man. Veertien ben je. Nog geen vier weken geleden ben je ontmaagd. Nu ben je een hoer.’ Aan de andere kant neemt ze zich steeds vol goede moed voor om op eigen houtje af te kicken en gelooft ze oprecht dat het haar deze keer wél zal lukken. Deze passages zijn eigenlijk nog schrijnender: hier blijkt pas echt hoe jong en naïef Christiane eigenlijk is. Ze is vooral een meisje dat haar verhaal wil doen. Het hele boek is één grote schreeuw om aandacht. Haar liefdeloze jeugd, met een vader die haar mishandelt en een moeder die niet naar haar omkijkt, zorgt ervoor dat de wetten van de straat nog belangrijker worden: respect verdienen, erbij horen — tegen elke prijs. Ze zoekt toevlucht bij haar huisdieren en schrijft liefdesbrieven aan haar vriendje Detlef, maar uiteindelijk zijn het de journalisten bij wie ze een luisterend oor vindt. De onbevangenheid waarmee ze haar verhaal doet, geeft de roman zijn overtuigingskracht.
Behalve eenzaamheid speelt ook de zoektocht naar zingeving een belangrijke rol. Christiane geeft meermaals aan dat ze geen burgertrutje wil worden — dan nog liever spuiten. Aan het einde van de roman, wanneer ze bij haar tante in de buurt van Hamburg woont en beroepsonderwijs volgt, spreekt ze haar ergernis uit over het gebrek aan ambitie bij haar leeftijdsgenootjes: ‘Ik heb er vaak over zitten denken waarom die jongeren zich zo voelden, en nergens meer plezier in hadden [...] Je afbeulen voor een huis, voor een nieuw bankstel, zoals mijn moeder, dat zat er niet in. Dat waren de afgezaagde idealen van onze ouders: leven om dure dingen te kunnen kopen. Voor mij, en ik geloof ook voor veel anderen, wáren die paar materiële dingen er gewoon, daar ging je vanuit. Maar dan had je nog iets nodig, iets dat het leven zin geeft. En dat was nergens te vinden. Alleen, een paar mensen, en daar rekende ik mezelf ook toe, waren er nog steeds naar op zoek.’
Het zijn woorden die toepasbaar zijn op iedere naoorlogse generatie tieners. Christiane en haar leeftijdsgenootjes zochten hun heil in de verdovende middelen die destijds zo gemakkelijk verkrijgbaar waren. Daarmee is het verhaal gekaderd in een problematiek die toen actueel was, maar kaart het tegelijkertijd een dieperliggende thematiek aan die tijd en ruimte overstijgt. Want in hoeverre verschillen de hedendaagse Syriëstrijders van de Kinder von Bahnhof Zoo?


Christiane F. , Kai Hermann, Horst Rieck, Christiane F., Gottmer Haarlem, 2014, 315 p., ill. € 14,95. ISBN 9789025757915. Vert. van: Wir Kinder vom Bahnhof Zoo door Hans Van Straalen. Distributie: L&M Books

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri