Nederlands proza

Ida Simons: Een dwaze maagd

door Tom Rummens

Een boek dat opnieuw wordt uitgegeven en ingepakt met ronkende citaten van bekende schrijvers, kan een doorzichtige marketingtruck zijn. Maar het zou ook zomaar kunnen dat je inderdaad een verborgen parel in handen hebt, zoals het geval was bij John Williams Stoner.
Ook Een dwaze maagd van Ida Simons werd met veel toeters en bellen opnieuw gelanceerd, vijftig jaar na de oorspronkelijke verschijningsdatum. Maarten 't Hart liet noteren dat het een hoogtepunt van de Nederlandse literatuur zou zijn. Een hoogtepunt dat niemand kent, weliswaar. Simons wordt in 1911 geboren in de Joodse wijk in Antwerpen, waar ook haar boek zich afspeelt. Ze wordt een succesvolle concertpianiste, tot ze tijdens de Tweede Wereldoorlog in de concentratiekampen van Westerbork en Theresienstadt belandt. Wanneer ze wordt bevrijd, is ze fysiek totaal gebroken. Ze moet haar pianistenbestaan opgeven en begint te schrijven. Zo ontstaat Een dwaze maagd, het grotendeels autobiografische verhaal van de vriendschap tussen Gittel en haar buurmeisje Lucie, het geheim dat ze delen en de gevolgen die ze daarvan dragen. Veel om het lijf heeft het allemaal niet: het is een dun verhaaltje waarmee een hedendaagse schrijver het waarschijnlijk niet heel ver zou schoppen bij een uitgeverij. Al na een paar bladzijden besef je dat dit een tranche de vie is van een niet eens zo heel bijzonder meisje en haar vriendin. Het is een verhaal van een meisje dat vrouw wordt, de coming of age van een braaf kind. Ze observeert de volwassenen en hun wereld en probeert hen te begrijpen.
Een dwaze maagd is, kortom, een bedaard en nuchter boek, maar Simons taalbeheersing levert zoveel schoonheid op dat men zich zonder meer overgeeft aan al die soberheid. Het is ronduit verbluffend hoe Simons eenvoud en virtuositeit laat duelleren, tot ze opgaan in een uiterst elegant vormgegeven leefwereld. Voeg daar een onderkoeld en toch fijnzinnig gevoel voor humor aan toe en je hebt inderdaad goede argumenten in huis om Simons met Elsschot te vergelijken, zoals in de aankondiging gebeurde.
Neem alleen al de openingszin: 'Van jongs af aan was ik eraan gewend mijn vader, ongeveer dagelijks, te horen zeggen, dat hij zijn medemensen ernstig benadeeld had omdat hij niet begrafenisondernemer geworden was. Naar zijn stellige overtuiging zou, onmiddellijk daarna, de bevolking van onze planeet louter uit onsterfelijken hebben bestaan.' Je ziet haar zo zitten, de kleine Gittel, aan de keukentafel van haar ouderlijke appartement in de Joodse wijk van Antwerpen. Haar vader maakt zijn intrieste grap, zij heeft vrede met haar bescheiden bestaan maar mijmert stiekem over veel meer. Het is spijtig dat we van Ida Simons niet meer hebben kunnen lezen: een jaar nadat haar debuut verscheen, stierf ze, veel te jong.


Ida Simons, Een dwaze maagd, Cossee Amsterdam, 2014, 206 p., € 19,9. ISBN 9789059365049. Distributie: Van Halewyck

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri