Nederlands proza

Kees Fens, Anthony Mertens (naw.): Nabij

door Erik de Smedt

Een autobiografie heeft Kees Fens nooit willen schrijven, niet eens een leesautobiografie. Hij was, memoreert Anthony Mertens in het mooie nawoord tot deze kleine bundel, "door een leven lang schrijven voor de krant geïnfecteerd". Toch bevond zich in zijn nalatenschap een aantal portretten van mensen die hij bewonderde en die hem diepgaand beïnvloed hebben. In enkele bladzijden schetst hij de figuur van zijn vader en zijn moeder. De een te jong gestorven na een leven ver weg op de lange vaart, de ander een leven lang bescheiden zichzelf wegcijferend. Indirect brengt Fens zichzelf in het vizier: "Ik heb alleen zijn schaduw leren kennen. De vraag wie hij was, heeft mij de bijna zeventig jaar na zijn dood beziggehouden, het is misschien wel de kwellendste vraag van mijn leven. Dat weg willen zijn meende ik te begrijpen uit eigen ervaring. Is de godsdienst ook niet een zee die ontsnapping mogelijk maakt, en geldt voor het verleden niet hetzelfde? Om van de literatuur maar te zwijgen." Zijn inlevingsvermogen en scherpe opmerkingsgave blijken uit de aandacht die hij heeft voor ene mijnheer Koster, de man die plichtsgetrouw zijn moeder een uitkering van Sociale Zaken kwam brengen, en voor broeder Electus, zijn onderwijzer op de lagere school. Verder zijn er twee portretten van jezuïeten die hem hebben gevormd: de geestelijke reus C. van Spaendonck en de grootmenselijke Jan van Kilsdonk. De tweede helft van het boekje is gewijd aan meesters en vakgenoten in de literaire kritiek en de letterkunde: de critici Simon Vestdijk en H.A. Gomperts, de literatuurwetenschappers J.J. Oversteegen (tevens medestrijder uit de 'Merlyn'-periode), W. Bronzwaer en Hugo Verdaasdonk. Uit alle portretten spreekt een zeldzame gave tot bewondering die een kritische kanttekening niet uitsluit. Ze getuigen van Fens' stilistische meesterschap en zijn fijnbesnaarde, ontroerende maar nergens sentimentele medemenselijkheid. Een precieus boekje.

Kees Fens, Anthony Mertens (naw.), Nabij, Athenaeum-Polak en Van Gennep Amsterdam, 2009, 61 p., € 11,5. ISBN 9789025366902

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2009

deze pagina printen of opslaan