Nederlands proza

Leo Vroman, Jan Lauwereyns: Zwelgen wij denkend rond

door Erik de Smedt

Ondanks het leeftijdsverschil van ruim een halve eeuw, hebben Leo Vroman (geb. 1915) en Jan Lauwereyns (geb. 1969) veel met elkaar gemeen. Ze zijn allebei exacte wetenschapper: de ene bioloog, gespecialiseerd in de studie van het bloed, de andere neuropsycholoog, bezig met hersenonderzoek naar gerichte waarneming. Ze dichten ook allebei en springen daarbij losjes om met dichterlijke en talige conventies ? al is Vromans poëzie toegankelijker en die van Lauwereyns hermetischer. Ze leven bovendien ver van hun taalgebied: de een in Texas, de ander in Japan en Nieuw-Zeeland. Last but not least zijn ze geboeid door al wat bij het leven hoort, zichtbaar en onzichtbaar. In een boekje dat net iets meer is dan een gelegenheidsuitgave, treden ze op diverse manieren met elkaar in contact. Dichtend in de twee cycli 'Ik, systeem, de werkelijkheid' (eerder al bibliofiel verschenen bij Druksel) en de noodzakelijke tegenhanger 'Jij, gevoel, de waarheid'. De eerste keer (dat zal wel niet zo bedoeld zijn) toont de dichter Vroman zich van zijn beste kant en wordt Lauwereyns het slachtoffer van Vromaniaanse rijmziekte. De tweede keer is Lauwereyns geïnspireerd en komt Vroman niet veel verder dan gelegenheidsverzen, met uitzondering van het prachtige 'A Psalm for Our Synapses'. Bart van der Straeten monteert zijn gesprekken en correspondentie met beiden 'Op de brug tussen poëzie en wetenschap': een geschikte inleiding op hun achtergrond, werk en poëtica. De tweede helft van het boek wordt, een beetje springerig, gevuld met brieven, notities en berichtjes (ook van Tineke Vroman) die interessante en deels onbekende informatie brengen over hun wetenschappelijke en dagelijkse bezigheden, het werk in wording van Lauwereyns en een aantal biografische bijzonderheden over de Vromans. Soms gewoon licht, soms licht met diepgang, en altijd revelerend voor beider interesses en persoonlijkheid. Een paar innemende portretfoto's door Keke Keukelaar en een (auto)biografisch kort verhaal door de jongere dichter ronden het boek af. Geen must, wel een sympathiek portret van twee veelzijdige en wonderlijk creatieve persoonlijkheden, dat overigens één bizar zinnetje van de interviewer op elke bladzijde kwiek weerlegt: "Lachen is iets wat de homo universalis aan het begin van de eenentwintigste eeuw niet meer doet." Leo Vroman over de samenwerking met Jan Lauwereyns: "van leeftijdsverschillen merk ik niet veel. We leven immers tegelijk."

Leo Vroman, Jan Lauwereyns, Zwelgen wij denkend rond, De Bezige Bij Amsterdam, 2009, 157 p., ill. € 17,9. ISBN 9789023429944

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2009

deze pagina printen of opslaan