Vertaald proza

BOEKEN NR. 1, JANUARI 2016

Carl Frode Tiller: Omcirkeling

door Freek Adriaens

Drie personen schrijven brieven naar David, een man over wie in de krant geschreven wordt dat hij zijn geheugen kwijtgeraakt is. Jon, een jeugdvriend, heeft zijn muziekgroepje net in de steek gelaten en brengt David in fijnbesnaarde epistels hun homoseksuele betrekkingen in herinnering. Arvid, Davids stiefvader, vertelt over zijn liefde voor Berit, Davids moeder, terwijl hij zelf ligt af te takelen op een afdeling voor terminale kankerpatiënten. Silje, een jeugdliefde, verzamelt anekdotes over het excentriek gedrag van de jonge David. Ondertussen treitert ze haar huidige man met gespeelde verwardheid en een verzonnen bekentenis over ontrouw. Iedere stem in Omcirkeling krijgt een hoofdstuk in de roman, waarin de verwikkelingen van het heden netje afgewisseld worden door brieven vol herinneringen. 
 
David is alleen in de brieven aanwezig, maar treedt nooit op hetzelfde niveau op als de andere vertellers. Dat maakt hem tot een intrigerend figuur. Hij is niet alleen een non-conformist op seksueel vlak, hij houdt er ook van om de grenzen van het sociaal aanvaardbare af te tasten of op zo’n manier een artistieke dimensie in zijn leven te brengen dat het onduidelijk wordt voor zijn omgeving wat nu authentiek of theatraal is aan zijn gedrag. Hij laat zijn dagboek slingeren zodat zijn ouders niet anders kunnen dan geschokt te reageren op zijn bloedstollende bekentenissen, waarna hij zich haast om hen erop te wijzen dat dat net zijn bedoeling was. Hij legt een vrouwensjaal op de passagierszetel van een pas verongelukte auto, enkel om verwarring te stichten bij de weduwe van de chauffeur. Iedere verteller in de roman lijkt Davids toewijding voor zich op te willen eisen, maar ook zeker te zijn van zijn terughoudendheid tegenover de andere hoofdpersonages. De grote winnaar van alle hem toegedichte spelletjes lijkt David zelf, in die zin dat niemand echt vat op hem weet te krijgen. 
 
Maar ook in het hier en nu worstelen Jon, Arvid en Silje met hun omgeving; Jon met zijn broer, Arvid met de man met wie hij een ziekenhuiskamer deelt, maar als ex-dominee ook met God, en Silje met haar man. Die worstelingen ontrollen zich als eenakters, waarin ieder conflict dezelfde opbouw krijgt van geladen replieken en zelfanalytische commentaren van de vertellers. 
 
Dat iedere stem in de roman wat hetzelfde klinkt, zodat de hoofdpersonages met elkaar versmelten, is misschien wel de bedoeling. Tiller lijkt ons vooral een studie van menselijke verhoudingen te willen bezorgen, zonder diepgaande beschouwingen. Net dat gebrek aan psychologiserende opsmuk zorgt ervoor dat hij goede literatuur weet te maken van beslommeringen en alledaagse spanningen. Er zullen wel weinig recensies van zijn werk in ons taalgebied verschijnen waarin hij niet naast zijn land- en tijdgenoot Knausgård gelegd wordt, dus ook hier misschien nog dit: waar Tiller de vinger meteen op de zere plek legt, cirkelt Knausgård er in vergelijking veel te lang om heen. Hij had zich nochtans kunnen laten inspireren, want Omcirkeling, het begin van een trilogie, werd in Noorwegen twee jaar eerder gepubliceerd dan het eerste volume van Knausgårds romanreeks ‘Mijn strijd’. Als de hype rond Knausgård interesse voor Tiller kan opwekken, dan treedt bij ons een andere Noorse auteur uit de schaduw die dat beslist verdient.
 
Amsterdam : Prometheus 2015, 300 p. Vert. van: Innsirkling door Kor de Vries. ISBN 9789044628586

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri