Vertaald proza

Lorna Sage: Kwaad bloed

door Kris van Zeghbroeck

Wanneer de vertalingen van de winnaars en genomineerden van de Whitbread Awards van de voorbij jaren in kaart gebracht worden, is het duidelijk dat elke vorm van systematiek ontbreekt. Poëzie en biografiën worden sowieso slechts marginaal vertaald en wat er van de categorieën 'Best Novel' en 'First Novel' in het Nederlands uitgegeven wordt, lijkt in de eerste plaats door andere beweegredenen (een populaire bekroning (bv. Booker of Orange Prize) of een potentiële bestseller) ingegeven. Dat maakt dat het vertaalde aanbod van jaar tot jaar sterk kan verschillen. Nochtans bieden de Whitbread Awards een sleutel tot een beter inzicht in de dynamiek van de Britse literatuur. Als we de voorbije vijf jaar (2000-2004) op een rijtje zetten, werden uit de categorie 'First Novel' 9 van de 20 genomineerden vertaald (waaronder 3 winnaars). In de categorie 'Best Novel' is dat 12 van de 21 genomineerden, (waaronder 2 winnaars). Wat de literaire biografie en poëzie betreft, spreken resp. 4 vertalingen van de 20 genomineerden (waaronder 2 winnaars) en ½ vertaling (!) van de 21 genomineerden (de winnaar), boekdelen. Zo nu en dan wordt er laattijdig nog een uitgave uit de Whitbread Book Awards opgevist. Het voorbije jaar waren dat Lorna Sage met Kwaad bloed (winnaar 'Biography' 2000) en Tariq Goddard met Hommage aan een vuurpeloton (nominatie First Novel 2002).

Met haar autobiografie Kwaad bloed brengt Lorna Sage (1943-2001), voormalig docente Engels aan de University of East Anglia, een dissectie van drie huwelijken die haar leven bepaalden: dat van haar grootouders aan moeders kant, dat van haar ouders en dat van haarzelf. Het 'kwaad bloed' uit de titel slaat in de eerste plaats op de briljante maar verbitterde grootvader -- dominee, drinker en vrouwenloper --, wiens woede en frustratie een schaduw gooien op de komende generaties. Geheimen en mythes verdoemen Lorna en haar broer tot een geïsoleerd en verstikkend familiebestaan. Enkel in haar boeken weet ze ademruimte te vinden, maar door haar identiteit naar het evenbeeld van de grootvader te sturen, erft ze het stigma van het 'kwaad bloed'. Lorna verwerpt elk idee van huwelijk en kinderen tot ze op haar zestiende zwanger is en in een spiraal van zelfvernietiging dreigt te verdwijnen. Een subliem tragikomisch familieportret.

Minder goed ontvangen werd de debuutroman Hommage aan een vuurpeloton (2002) van Tariq Goddard (geb. 1975). Hij studeerde filosofie aan de Universiteiten van Londen en Warwick, maar daarvan is weinig terug te vinden in zijn proza. Schrijven lijkt een uitlaatklep, terwijl hij aan zijn doctoraat over 'Continentale filosofie' werkt. Met intussen twee romans op zijn naam, -- in 2003 verscheen het onvertaalde Dynamo -- heeft Goddard duidelijk een voorkeur voor het burlesque, wat hem de Bollinger Everyman Wodehouse Prize for Comic Writing opleverde. Goddard kiest een historische periode van politieke onrust om die te bevolken met karakters die niets om politiek geven. Ze doen alles om aan de historische ontwikkelingen te ontsnappen. In Hommage aan een vuurpeloton wordt tegen de achtergrond van de Spaanse Burgeroorlog een groepje would-be huurmoordenaars opgevoerd die elke ideologische discussie uit de weg gaan en vooral oog hebben voor de dingen des levens: drinken en neuken. Een tafereel van alle tijden, waarin geschiedenis en historische feiten ondergeschikt zijn aan de satirische opvoering van de personages. Wie geïnteresseerd is in de locatie of de tijdgeest kan beter andere lectuur nemen. De rest kan zich aan een spetterende maar vrijblijvende menselijke satire verwachten.

Lorna Sage, Kwaad bloed, Atlas Amsterdam, 2004, 319 p., ill. € 14,9. ISBN 9045011352. Vert. van: Bad blood door Lameris, Marian / Teixeira de Mattos, Liesbeth

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2004

deze pagina printen of opslaan