14+ - Jeugdboeken waarin een ernstige ziekte of een
andersoortige traumatische ervaring een van de hoofdthema’s vormt, zijn er al
enige tijd. De laatste tijd verschijnen er echter opvallend veel verhalen waarin
twee hoofdpersonen, ieder met hun eigen innerlijke of uiterlijke litteken,
elkaar vinden. Zo ook in Daan & Nadia
van gezondheidswetenschapper en jeugdboekenauteur Esther Walraven.
De 17-jarige Daan zit
in het eindexamenjaar van de havo. Hij groeit op in een typisch jongensgezin,
heeft hartelijke ouders, is sportief en ook nog succesvol als gitarist in een
band. Nadia, 15 jaar, komt elke dag in een kil huis thuis, waarin de vader ook
afwezig lijkt als hij er is, en waarin de moeder soms weken niet echt met haar
dochter spreekt. Sinds Nadia zich een gothic stijl heeft aangemeten, heeft ze
geen vriendinnen op school of daarbuiten. Als gevolg van grensoverschrijdend
gedrag van de jongste broer van haar moeder, oom Gert, snijdt ze zichzelf.
Wat ik hier
samenvat, is niet wat je als lezer op een presenteerblaadje van de auteur
krijgt aangereikt: je ontdekt langzaam alle puzzelstukjes die het beeld van de
twee hoofdpersonen steeds completer maken. Het verhaal begint met de ziekenhuisopname
van zowel Daan als Nadia. Daan wordt onwel na een optreden en er wordt eerst
uitgegaan van alcoholvergiftiging. Nadia heeft een overdosis medicijnen genomen
en zichzelf in haar polsen gesneden. Ze liggen in kamers tegenover elkaar. Ze
zijn meteen geïntrigeerd door elkaar, maar van een echt gesprek is in het
ziekenhuis geen sprake. Gesprekken komen er later pas, als Daan weer thuis is,
maar wel met de diagnose hersentumor. Afwisselend vertellen Daan en Nadia in de
ik-vorm, in een of twee korte hoofdstukken, over de zich ontwikkelende
vriendschap en hun omgang met respectievelijk een potentieel dodelijke ziekte
en een depressie. Dit doen ze gedurende drie seizoenen, wat ook de indeling van
het verhaal is: winter, lente en zomer.
Esther Walraven heeft een gedetailleerde en tevens vlotte
vertelstijl. Hoewel die af en toe wat clichématig overkomt, weet ze wel
treffend te verwoorden hoe schuchter jonge mensen zich vaak kunnen voelen en
gedragen in de nabijheid van iemand op wie ze eigenlijk stapelgek zijn:
‘Ik voel een zenuwachtig fladderen in mijn borst. Zou hij
me gaan zoenen? En wil ik dat wel? Snel sla ik mijn ogen neer. Ik durf hem niet
meer aan te kijken en frutsel wat met mijn jas. Daans hand glijdt van mijn
schouder en hij doet een stap naar achteren. Als ik weer opkijk zie ik hem verlegen
naar me lachen’
Zoals door jongvolwassen lezers op diverse eigen sites is opgemerkt, is
de vertelstijl mogelijk iets te ‘jong’ voor de hoofdpersonen, of ten minste
voor de beoogde lezersgroep van ‘young adults’, al wordt het boek, gek genoeg,
al gepromoot voor lezers vanaf 11 jaar. Zoals hierboven opgemerkt, lijkt de
manier waarop Daan en Nadia zeer stapsgewijs hun vriendschap en liefde kenbaar
maken, zeer sterk op puberliefde. Daar past ook wellicht bij dat Nadia heel
lang voor zich houdt wat er nu precies tussen haar oom en haar is voorgevallen
en waardoor ze depressief is geraakt. Op het moment dat ze het Daan wel
toevertrouwt, weet Daan haar nog wel wijze raad te geven, maar kan hun liefde
niet meer echt een kans krijgen, omdat Daan dan al weet dat hij niet lang meer
te leven heeft. Nadia verandert ondertussen steeds meer in iemand die wel in
zichzelf en het leven gelooft, en is daardoor vaak meer met zichzelf bezig dan
met Daan, die haar aandacht misschien nog wel meer nodig heeft.
Een vondst zijn de grijsgetinte pagina’s: afhankelijk van
hoe Daan en Nadia ervoor staan, zijn die pagina’s lichter of donkerder grijs.
Waar Walraven opvallend sterk in is, is het beschrijven van de behandelingen
die Daan ondergaat: bestralingen en chemokuren. In haar nawoord bedankt de
auteur medewerkers van een oncologiecentrum. Wat ze hier heeft gehoord en
gezien heeft ongetwijfeld bijgedragen aan de realistische beschrijving van wat
de behandelingen inhouden, maar vooral wat ze
teweegbrengen bij degene die ze helaas moet ondergaan.
Houten : Van Goor 2016, 268 p.
ISBN 9789000346417
deze pagina printen of opslaan