Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 9, AUGUSTUS 2016

Gideon Samson: Eilanddagen

door Frauke Pauwels

10+ - Er zijn boeken die je bewaart tot de vakantie, omdat je vermoedt dat ze lekker weglezen ergens aan wat water, omdat je er tijd en (mentale) ruimte voor nodig hebt, of omdat je gelooft dat ze zich net dan ten volle zullen laten kennen, zoals ook sommige geuren pas echt beginnen walsen als het avond is. Dit jaar heb je Eilanddagen van Gideon Samson bewaard, en ook al lees je het niet op het Griekse eiland waar het zich afspeelt, je weet zeker dat het precies goed is, deze lome zomerhitte, de zinderende muren van je kleine dorpstuin.    Je geraakt meteen geïntrigeerd door die vreemde jij-verteller, want jij weet dat die niet zo dik gezaaid zijn, al helemaal niet in de jeugdliteratuur. Je vraagt je af hoe het precies werkt, die grens tussen ik- en jij-verteller, en waarom die laatste gevaarlijker lijkt. Je vraagt je af hoe het werkt voor een jongere lezer, iemand die nog volop in een ik-wereld leeft en niet goed weet wat hij of zij aan moet met die ‘jij’. En terwijl je steeds meer geniet van dat eenvoudige zomergenot, dat tegenzin en een ongewenste vakantie bij een afwezige en nauwelijks gekende vader omzet in pure vakantievriendschap met zwemmen, kampen en eindeloze dagen, blijf je op je hoede. Je verwacht een klap, ergens halverwege het boek. Je hebt natuurlijk eerder iets van Gideon Samson gelezen, je weet nog hoe hij ook in Zwarte zwaan haarscherp de psyche van de personages fileerde, tot de onderlinge relatie niet anders kon dan exploderen. Dus blijf je lezen, en wachten.  <br /> 
Misschien duurt het wel te lang, durf je denken, misschien is er niet meer dan dit, een eenvoudig verhaal van de twaalfjarige Jakob, die een plek moet vinden voor zichzelf, bij zijn onbekende vader in zijn thuisland Griekenland, bij zijn wat betuttelende moeder, die schippert tussen een nieuwe liefde en haar zoon en bij vrienden, waarvan hij ‘tamelijk weinig verstand’ heeft.  
 
Relaties staan centraal, en Eilanddagen onderzoekt veel meer dan de vakantieliefde. Er is niet alleen de relatie tussen Jakob/Djakos en zijn vader en moeder. Er zijn ook die tussen volwassenen onderling, tussen zijn moeder en dier nieuwe vriend, tussen zijn vader en de huurster, tussen de ouders van zijn vriend. Spil van het boek is de driehoeksrelatie tussen de jij-verteller Jakob, zijn nieuwe vriend Miech en diens vriendinnetje Puck. Je voelt pagina’s lang hoe iets dit prille geluk zal gaan bederven, je zet je schrap en weet niet of die jij-verteller je op veilige afstand houdt of net dieper het kluwen mensen in trekt.  
 
En dan is het daar, ogenschijnlijk klein en onbeduidend. Het is niet wat je had verwacht, al weet je, terugblikkend op je eigen jeugd, dat wat hier gebeurt ingrijpend is, dat Samson er alweer feilloos is in geslaagd de bom onder vele jeugdvriendschappen bloot te leggen en, wie weet, misschien wel te ontmantelen. Want je bent onderweg van al die personages gaan houden, je hebt hen en de dagen op het Griekse eiland aan je eigen vakantieherinneringen geregen. Je vermoedt dat dat ook voor een jonge lezer zo kan werken: dat wie die eerste drempel van de jij-verteller genomen heeft en tot hier is geraakt, zichzelf een plek tussen de personages heeft toegekend en zich nu loopt af te vragen hoe het hem of haar in zo’n situatie zou vergaan. Misschien vraagt die jij-verteller wel een groter engagement dan een vertellende ik: ‘jij’ is een personage, maar net zo goed een lezer, iemand die wordt aangesproken en verantwoording moet afleggen voor wat hier gebeurt. En je gelooft dat dat goed is. Dat een boek dat erin slaagt wat ver achter – of voor de jonge lezer: nog voor - je ligt weer even zo dichtbij te krijgen, een goed boek is. Je gelooft dat dit is wat literatuur moet doen: je mee de zee in nemen, kopje onder duwen en weer het strand op spuwen, enkele ervaringen rijker. Je sluit het boek en weet nog altijd niet of je je kunt vinden in de laatste zin. Voor sommige dingen ben je nooit oud genoeg.  
 
Amsterdam : Leopold 2016, 166 p. ISBN 9789025868079 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri