Poëzie

BOEKEN NR. 14, DECEMBER 2016

Guillaume van der Graft: Er loopt een gedicht voor mij uit. Bloemlezing door Ingmar Heytze

door Dirk De Geest

Guillaume van der Graft – het literaire alias van predikant Willem Barnard – is al enkele jaren overleden, maar deze bloemlezing probeert zijn literaire erfenis ook voor de komende generaties te bewaren. Samensteller Ingmar Heytze is daarbij duidelijk uitgegaan van zijn eigen literaire overtuiging. Uit het bijzonder omvangrijke oeuvre van Van der Graft heeft hij een honderdtal nog steeds bijzonder leesbare verzen geselecteerd. 
Die actuele kijk heeft ervoor gezorgd dat de gedichten niet nader worden gesitueerd (de volgorde is vaag chronologisch) en geduid, en dat er ook geen sprake is van een grondige teksteditie. In plaats daarvan is een boek tot stand gekomen dat een soort van gelijktijdigheid suggereert. Dat blijkt ook uit de toon van de gedichten. Waar Van der Graft geruime tijd gebruikmaakte van klassieke versschema’s en een typisch lyrisch, wat plechtstatig taalgebruik, zijn van dat segment in zijn oeuvre nauwelijks enkele echo’s terug te vinden. Ook de expliciet religieuze en Bijbelse gedichten zijn vrijwel alle buiten beschouwing gelaten.
  <br /> Kortom, het beeld dat hier van de dichter Guillaume van der Graft wordt opgehangen, is vrij eenzijdig en beantwoordt slechts gedeeltelijk aan de literair-historische werkelijkheid. Het belang van Van der Graft op literair vlak – als een soort van bemiddelaar tussen de traditionele en de experimentele poëzie – en op religieus vlak – als de vertaler van de Statenbijbel naar een modern publiek van gelovigen – krijgt hier alleszins onvoldoende aandacht. Daar staat echter tegenover dat hier een uitermate toegankelijke en eigentijdse versie van de dichter wordt gepresenteerd. Het valt inderdaad op hoe leesbaar de meeste verzen zijn, hoe toegankelijk hun taalgebruik en hoe suggestief (om niet te zeggen, charmant) de beeldspraak is. Van der Graft was inderdaad een meester van de taal.

Heel wat gedichten zijn autobiografisch van inslag. Dat verhoogt meteen de inleving van de lezer en de herkenbaarheid van de erin verbeelde ervaringen en emoties. Het is bijvoorbeeld interessant om te zien hoe de toon van de liefdesgedichten, onder meer waar het gaat om de beleving van de seksualiteit, aanmerkelijk verschilt. De vroege gedichten zijn veel suggestiever maar minder open dan het latere werk. Ook de problematiek van het vaderschap en het ouder worden krijgt hier een grote diepgang. De latere gedichten – die in deze bloemlezing ruim vertegenwoordigd zijn – laten diverse kanten van de ouderdom zien. Aan de ene kant is er het afscheid van veel vrienden en bekenden, wat resulteert in een aantal ontroerende portretten. Aan de andere kant is er, ondanks de eigen aftakeling, een gevoel van loslaten, van overgave dat indruk maakt. De titel van dit boek kan ook in die optiek gelezen worden.
 
Kortom, deze bloemlezing biedt geen volledig beeld van de dichter (laat staan de mens) Van der Graft. In vergelijking met de volumineuze verzamelingen die eerder, tijdens het leven van de schrijver, het licht zagen, gaat het om een beperkte keuze. Toch zijn enkele klassieke gedichten hier opgenomen, samen met minder verwacht materiaal. Het geheel wekt alleszins belangstelling. In die zin is deze uitgave niet enkel interessant maar ook ‘tijdig’, een daad van historische rechtvaardigheid.
 
Amsterdam : Atlas/Contact 2016, 155 p. ISBN 9789025447045

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri