Nederlands proza

Bregje Hofstede: De herontdekking van het lichaam

door Carl De Strycker

Mentaal opgebrand raken is al lang geen verschijnsel meer dat zich enkel voordoet bij mensen die al te lang hetzelfde eentonige werk verrichten of te weinig prikkels krijgen. Het is een aandoening die zich in haast epidemische vormen verspreidt onder voornamelijk ambitieuze twintigers en dertigers met boeiende jobs en een druk sociaal leven. Plots gaat het licht uit en stort je zowel psychisch als fysiek helemaal in.   
Het overkwam Bregje Hofstede, die in 2014 succesvol debuteerde met De hemel boven Parijs, al op haar vierentwintigste! Met De herontdekking van het lichaam. Over de burn-out publiceert ze daarover een essaybundel waarin ze vertelt hoe het zover kon komen en hoe ze weer uit het dal klom. Met behulp van filosofen als Sartre, Merleau-Ponty en Sontag gaat ze op zoek naar oorzaken en oplossingen. Daarmee is dit niet alleen een boekje dat gaat over de burn-out, maar tevens het verslag van de wijze waarop zij over die burn-out heen raakte.

Het is de zelfopgelegde druk, zo concludeert Hofstede. Mensen die het overkomt, hebben niet te weinig, maar net te veel opportuniteiten. Het probleem is dat we niet meer willen kiezen; we willen alles, en liefst alles tegelijk. Daardoor raak je overprikkeld en vind je nooit rust. Haar persoonlijke probleem was, zo analyseert Hofstede, dat ze alleen maar met haar hoofd probeerde te leven en haar lichaam uit het oog verloor, verdrong, verwaarloosde – een gevolg van een ideologie die sinds Descartes opgeld maakt, namelijk dat de geest edeler is en dat wie los kan komen van zijn lichaam en vergeestelijkt leeft een beter, een hoogstaander bestaan heeft.

Eens ze de nefaste gevolgen van die opvatting ging inzien, sloeg ze evenwel door naar de andere kant en ging ze zich zo hardnekkig toeleggen op gezonde voeding, yoga en meditatie, dat het lichaam op zich weer een doel werd, iets om aan te werken, iets om resultaat mee te behalen, met als gevolg dat ze opnieuw belandde in de mallemolen van de prestatiemaatschappij. Het was het letterlijk doelloze wandelen dat haar er weer bovenop geholpen heeft, en de conclusie luidt dan ook: niet alles moet een finaliteit hebben, niet alles moet in het teken staan van een hoger doel, je mag ook gewoon rondkijken en tijd verprutsen, het is goed om er een keertje niet bij te zijn. Even je brein uitzetten, de competitie achterlaten en weigeren aan de rat race mee te doen (’s avonds niet meer je mails checken bijvoorbeeld), dat zijn de tips die Hofstede geeft.

Al bij al vertelt Hofstede weinig nieuws over het fenomeen van de burn-out, de maatschappelijke oorzaken of de eventuele oplossingen, en een doorwrocht filosofisch werkstuk is het ook al niet; veeleer hebben de vlot geschreven stukken iets van de betere Flair-reportage. Het boekje moet het dus vooral hebben van de eerlijke getuigenis die als waarschuwing en zelfhulpgids moet dienen.
 
Amsterdam : Cossee 2016, 124 p. ill. ISBN 9789059366947 

deze pagina printen of opslaan