Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 1, JANUARI 2017

Herman van de Wijdeven, Françoise Beck (ill.): Meneer Jules of het einde van alles

door Frauke Pauwels

9+ - ‘Morgen is er geen weer.’ Vanuit dat absurde gegeven trekt Herman van de Wijdeven zijn nieuwste verhaal op gang. Terwijl thuis en op straat de mensen verzinken in een apocalyptische angst glipt Jonathan zijn bed uit en gaat hij op weg. Hij gaat naar het hoge dakterras dat zijn vader ooit als een verrassing en geheim met hem heeft gedeeld. Onderweg ontmoet hij meneer Jules, een man die er altijd al is geweest, maar die nu ongerust heeft vastgesteld dat zijn bijzondere machine niet meer werkt. Pas wanneer Jonathan op het dakterras Zwart ontmoet, de conciërge aan wie zijn vader en hij eerder zijn voorbijgeglipt en hij hem vraagt waarvan hij het meest spijt heeft, begint het hem te dagen waaraan de maatschappij lijdt. Jonathan probeert de gehaaste en gesloten mensen staande te houden en aan te porren om hun dromen te vertellen, want het zijn enkel die, beseft hij, die de wereld gaande houden.

Behalve dit sprookjesachtige verhaal, dat overtuigend en zonder haperingen wordt neergezet, valt Meneer Jules ook op door de frisse beeldspraak. Zonder te vervallen in trage beschrijvingen zet van Wijdeven acties en gedachten neer in treffende beelden - zoals wanneer hij beschrijft hoe dromen verdwijnen bij het ouder worden:  

‘Alles slijt als je oud wordt. Je dromen ook. Ze worden dun. Net als je sokken. Er vallen gaten in. En dan doe je ze op een dag maar weg.’  

Vaak is het niet meer dan precies het goede woord, dat erin slaagt de ervaring nauwgezet over te dragen op de lezer. De nacht wordt erg dik en zwart, en een jongeman ‘dobbert’ erdoorheen. Bij een emotioneel verhaal ‘kantelt’ de maag van Jonathan…

Terwijl Jonathan de hele nacht onderweg is en de mensheid op het nippertje van ‘het einde van alles’ weet te bevrijden, spartelen zijn ouders hun eigen gevecht door. Voor Jonathan vertrekt voelt hij de herrie al hangen. Bijna een heel boek lang blijft die spanning buiten beeld, tot hij weer thuis komt en zijn vader buiten tussen kleren en koffers aantreft. Toch gaat hij nergens heen, vertelt hij, terwijl door het raam het gezang van Jonathans moeder klinkt, wat hij ‘in geen eeuwigheid meer gehoord’ had.

In een verhaal met verrassend veel actie draagt van de Wijdeven zonder moraliseren een boodschap uit van hoop en geloof in het kind. Dat hij dat kan zonder te verglijden in sentimentaliteit of een teveel aan verklaringen, is op zich al een pluim waard.

Het verhaal wordt begeleid door afbeeldingen in grijstinten van illustrator Françoise Beck, prenten met een springerige en losse lijnvoering die duidelijk schatplichtig is aan Quentin Blake. Toch dragen de prenten duidelijk haar handtekening: de nacht zet Beck neer in brede penseelstreken, die in het contrast met de zwarte lijn bijna poëtisch aandoet. Die zachte inkleuring als tegengewicht voor de scherpe lijn zit ook in ander illustratief werk van haar, waarin letterlijk en figuurlijk buiten de lijntjes wordt gekleurd.

Ergens in de laatste bladzijde zegt de verteller: ‘Als je niet beter wist zou je zeggen dat er niets gebeurd was’. Het lijkt wel een verwijzing naar van de Wijdevens debuut, Zoals het gebeurd is, dat geheel terecht ook al erg positief werd onthaald. Met Meneer Jules of het einde van alles bevestigt van de Wijdeven zijn stilistische en verhalende kracht: het ziet ernaar uit dat de Vlaamse jeugdliteratuur een boeiende stem rijker is. Ik kijk uit naar meer werk van hem. Maar eerst: lees dit, lees dit!

Amsterdam : Querido 2016, 166 p. : ill. ISBN 9789045119076. Distributie: WPG Uitgevers 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri