Nederlands proza

BOEKEN NR. 5, MEI 2017

Jamal Ouariachi: Herinneringen in aluminiumfolie

door Jo Vanderwegen

Na een aantal bekroonde romans, waaronder Een honger (2015), publiceert de jonge auteur Jamal Ouariachi (°1978) nu voor het eerst een verzameling van zijn kortverhalen. Alle tien werden ze voor een ander doel geschreven: nu weer voor een lezing, dan weer voor een tijdschrift. Pas later ging Ouariachi tot deze bundeling over. Humor en zin voor absurdisme in taal en inhoud is wat hen bindt. Door middel van korte zinnen en veel dialogen grijpt Ouariachi de lezer bij de lurven - met als duidelijk doel een verhaal te vertellen met een kop en een staart.  
 
Toch toont de auteur naast die voorkeur voor een meer traditionele verhaalstructuur ook zin voor experiment, zowel in taal als verhaalverloop. Onder de uitgesproken grappige bovenlaag van zijn verhalen schuilt altijd een ernstige ondertoon, of op zijn minst stof tot nadenken voor de lezer. Neem bijvoorbeeld ‘De moslim sportvissers club’, waarin het al snel duidelijk wordt dat ze niets te maken willen hebben met Ali's Hengelsportgenootschap (‘een club sjiitische weirdo's’) of ‘De visbroeders’ (‘nogal extreme types’). Tegelijk toont Ouariachi (zelf half-Marokkaans) hoe er wordt omgegaan met vooroordelen in de maatschappij.
 
Zijn verhalen bevatten steeds een onverwacht element, waardoor de lezer met andere ogen naar de gebeurtenissen (en de wereld rondom zich) gaat kijken. Neem nu het satirische ‘De brug’, dat handelt over een man wiens droom het is het ene deel van de stad met het andere te verbinden via een brug. We volgen hoe de hoofdpersoon alles opzij schuift om zijn project te realiseren, maar door onverwachte wendingen verandert in een tragisch figuur, eerder dan een held die door zijn stad op handen gedragen wordt.
 
Die bovengemiddelde aandacht voor wat er in de vertellende karakters van zijn oeuvre omgaat, dankt Ouariachi ongetwijfeld aan zijn opleiding tot psycholoog. Dat zien we ook in het titelverhaal waarin de ik-figuur een vreemd object mee naar huis neemt van zijn werk: ‘Een plakje kort gebakken kastanjechampignon, daar leek het nog het meest op.’ Dat plakje zal de vriendin van de ik-figuur tot wanhoop drijven en de spanning stijgt dan ook wanneer de gevolgen van de impulsieve daad ten volle duidelijk worden. Een eveneens en uitgesproken macaber verloop kent ‘De toeristenslager’, over een kannibaal in Amsterdam, en ‘Come together’, een verslag van een blind date. Steeds weer zet de schrijver de lezer op een verkeerd spoor; spanning en humor verzekerd tot de laatste zin. ‘Come together’ is dan ook meteen het meest geslaagde verhaal van de bundel. Nu en dan roepen de plotwendingen in Herinneringen in aluminiumfolie herinneringen op aan de donkere kortverhalen van Edgar Allen Poe en, meer nog, aan de lugubere Tales of the Unexpected van Roald Dahl. Liefhebbers van deze Angelsaksische literatuur zullen zeker ook de kortverhalen van Ouariachi smaken.
 
In Ouariachi's lijvige roman Een honger had de lezer soms wel het idee dat het wat minder uitgesponnen kon - hij blééf maar aan het vertellen – maar dat is in Herinneringen in aluminiumfolie veel minder het geval. Door de vorm waar Ouariachi voor koos (het kortverhaal) legt hij zichzelf wat beperkingen op. Dat Jamal Ouariachi een uitgesproken mening heeft over het genre, toont hij in het nawoord, ‘De schuld van de schrijvers’. Hier zet hij uiteen waarom hij vindt dat de kwaliteit van veel kortverhalen die recent in het Nederlandse taalgebied werden uitgegeven, te wensen overlaat. Niet de lezer, maar de schrijver moet aan de slag, zo betoogt hij. De auteurs mogen niet steeds terugvallen op wat hij noemt ‘het spaarpot-proza van Nescio’, waarin reductie tot hoogste goed verheven wordt. Een auteur moet teruggaan naar het vertellen van verhalen, aldus nog Jamal Ouariachi. Herinneringen in aluminiumfolie geeft alvast de aanzet.

Amsterdam : Querido 2017, 224 p. ISBN 9789021406268. Distributie: L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri