Nederlands proza

BOEKEN NR. 5, MEI 2017

Margot Vanderstraeten: Mazzel tov

door Carl Destrycker

Toen ze eind jaren tachtig in Antwerpen aan het Hoger Instituut voor Vertalers en Tolken studeerde zocht Margot Vanderstraeten een baantje.   Ze kwam terecht bij een orthodox-joodse familie waar ze de kinderen moest helpen met hun schoolwerk. Een aantal van haar voorgangers hielden niet langer dan een paar dagen vol – zij zou zes jaar lang elke week bijna dagelijks aan huis komen en zelfs een band opbouwen met het gezin. Dat verhaal heeft ze na al die jaren eindelijk te boek gesteld in Mazzel tov.  
 
Het begin is aarzelend, want beide partijen moeten aan elkaar wennen: Vanderstraeten aan de in haar ogen gekke leefregels van de joden – de wrange humor, het koosjere eten, het feit dat mannen andere vrouwen dan hun echtgenote de hand niet drukken, de totale rust op sjabbat; de joodse familie op haar beurt aan het kortgerokte, vrijgevochten meisje dat ongehuwd samenwoont met een Iraanse vriend. Het levert een aantal grappige en soms ook pijnlijke cultuurclashes op, maar gaandeweg groeit het respect voor elkaars eigenheid.
 
Stapje voor stapje weet Vanderstraeten het vertrouwen van de kinderen te winnen. Ze slaagt er zelfs in om de dochter, die een motorische afwijking heeft, te leren fietsen, waardoor die haar onzekerheid overwint die haar ook op andere vlakken parten speelt. De goeie resultaten met de kinderen zorgen er ook voor dat de ouders minder achterdocht koesteren en het komt zowaar tot een invitatie voor een diner. Als na zes jaar alle kinderen het huis uit zijn en gaan studeren in het buitenland, zit Vanderstraetens taak erop, maar ze houdt contact. Ze bezoekt de dochter in Israël en reist later naar de VS waar een aantal kinderen van het gezin ondertussen leven. Op die manier komt ze nog meer te weten over de gebruiken in het jodendom, vooral ook over de wijze waarop huwelijken tot stand gebracht worden, iets waar ze – ondertussen journaliste – graag over wil schrijven, maar waarbij ze op een muur van zwijgzaamheid botst.

Misschien is dat nog wel de grootste conclusie: we weten erg weinig over de joodse gemeenschap omdat die gewild zo gesloten is. Dat heeft echter minder met geheimdoenerij te maken dan met bescheidenheid en angst. Hoe minder er geweten is over hun leven en gewoontes, hoe minder mensen ermee kunnen lachen of er aanstoot aan kunnen nemen is de redenering. Tegelijk levert die houding een struikelblok op voor werkelijke integratie en het streven naar een superdiverse samenleving waarin openheid uiteraard het sleutelwoord is.  
 
Die problematiek vormt ook de reden waarom Vanderstraeten zo lang gewacht heeft om dit mooie verhaal te vertellen over vriendschap die de culturele verschillen overwint: ze ontbloot in dit boek veel van de zaken die de joodse familie liever geheim wil houden, al moet gezegd dat veel van de zogenaamd afwijkende en specifieke gebruiken die in het boek beschreven worden niet zo heel verrassend zijn voor wie een heel klein beetje bekend is met de joodse tradities. Voor wie helemaal niets weet van de joden en hun levenswijze biedt Mazzel tov een respectvolle inkijk in hun dagelijkse leven.  
 
Amsterdam : Uitgeverij Atlas Contact 2017, 334 p. ISBN 9789045033853. Distributie: Veen Bosch en Keuning 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri