Nederlands proza

Tommy Wieringa: Ik was nooit in Isfahaan : reisverhalen

door Chris Bulcaen

De Gouden Uil heeft Tommy Wieringa niet gewonnen, maar zijn nominatie was voldoende reden om tijdig een bundel met reisverhalen uit te brengen met tussen 1997 en 2005 geschreven verhalen, verslagen en ansichten. Die laatste (vorig jaar al gebundeld in Pleidooi voor de potscherf -- gelimiteerde uitgave bij Reservaat) zijn korte, puntige notities over markante gebeurtenissen en figuren die Wieringa opvielen tijdens zijn reizen: een vrouw die een openbaar toilet betrekt in Puerto Rico en er een soort schrijn van maakt ('de heilige van het urinoir'), de gratis waterkruiken in Egypte, en ook wel eens een stukje over het (afstotelijke) eigene en het (verlokkende) vreemde.  
 
Eenzelfde variatie kenmerkt de verslagen en verhalen Ik was nooit in Isfahaan: verschillende continenten, omstandigheden, stemmingen en manieren van reizen. Bijzonder mooi zijn 'Feest' (een zinderend verhaal over de voorbereiding van een feest op de Caraïben, de hitsige sfeer tijdens het feest, en het plotse, dodelijke toeslaan van een tropische storm) en 'Vijf dromen van Teresa' (een kettingverhaal over mannen die in verschillende Europese steden verliefd worden op de mysterieuze, rondreizende Teresa). Wieringa's levendige taalgebruik en heldere metaforen verrassen steeds. Het begin van het Teresa-verhaal is zo juist getroffen: "De ankers van de grote Europese stations die kathedralen gewijd aan beweging, zijn de mensen die nergens meer heen gaan", en Wieringa beschrijft vervolgens scherp de zwervers, de drinkers en zij die hun tijd verdoen in de restauratie.

Een veel voorkomend thema in de hele bundel is de dood, waar al op wordt gealludeerd in de titel. Verschillende mensen in deze verhalen sterven in stormen of auto-ongelukken, wachten op de dood op een cruiseschip of vreten zichzelf uit protest te pletter. Zelfs het briefpapier dat Wieringa telkens meebrengt uit hotels, doet hem uiteindelijk aan de dood denken.

Reizen is Wieringa's halve leven èn de inspiratiebron voor zijn literair werk. In het woord vooraf omschrijft hij zijn zin in reizen als "de roes van 'Wanderlust' en onvindbaarheid". In de verhalen komen nog andere motieven naar boven zoals bestemmingsloosheid, beweging, en het besef van gelijktijdigheid dat je overkomt wanneer je mensen ontmoet in andere landen -- een bewijs van Wieringa's open geest, want de meeste reizigers voelen zich net teruggeworpen in de tijd wanneer ze Azië of Afrika bezoeken. Wanneer hij die gelijktijdigheid niet kan bereiken, zoals in een lange treinreis van Moskou naar China, vindt hij het reizen maar zinloos.
 
Tommy Wieringa: Ik was nooit in Isfahaan : reisverhalen, De Bezige Bij, Amsterdam 2006, 207 p. ISBN 90-234-1868-9. Distributie WPG Uitgevers
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2006
 
Meer besprekingen over Tommy Wieringa


deze pagina printen of opslaan