Nederlands proza

BOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2018

Sanne Huysmans: Rafelen

door Lisanne Vroomen

Clara Badisco is de hoofdpersoon van de debuutroman van Sanne Huysmans. Clara leeft in een isolement nadat ze verlaten is door haar vriend Jakob. Dertig dagen lang wacht ze op hem, maar daarna weet ze langzaamaan haar leven weer op te pakken en sociale contacten aan te knopen. Via een vriend, Florian Geernaert (‘zeg maar Gé’) raakt ze zelfs aan een baantje bij het natuurkunde departement. Voor professor Herman Ides gaat ze op zoek naar wat de natuurwetenschappen voor de gewone mens kunnen betekenen. Clara gaat wekelijks uiteten met professor Ides, maar komt ook samen met Gé regelmatig bij Ides en zijn vrouw over de vloer. Verder ontmoeten Gé en Clara elkaar regelmatig met hun gezamenlijke vriend Alex. Binnen al deze ontmoetingen ontspinnen zich diepgaande gesprekken onder andere over entropie en de samenhang tussen entropie en vrijheid.
 
Rafelen is zeker geen makkelijk boek. Het eerste deel speelt zich af in de complexe denkwereld van Clara, terwijl in het tweede deel de dialogen tussen de personages van belang zijn. De gedachten van Clara in het eerste deel zijn erg mooi en met een opvallend rijk vocabulaire geschreven. Helaas zorgen ze er echter ook voor dat de wereld van Clara voor de lezer erg abstract blijft en Clara niet tot leven komt. De dialogen uit het tweede deel verwachten een hoog kennisniveau van de lezer, wat ook blijkt uit de bronnenlijst achterin het boek. Het boek is daardoor niet voor iedere lezer, noch voor elk moment geschikt. Ik citeer een stukje uit het begin van het boek over de eenzaamheid van het hoofdpersonage om een impressie te geven van de schrijfstijl:
 
‘Van vergane glorie is het makkelijk lyrisch te worden. Van de doden is het makkelijk geen kwaad te spreken. Ik voel geen nostalgisch heimwee naar wat was. Hoewel ik een tintelende spanning ervaar om de draad weer op te pakken, is het belangrijkste gevoel als ik achterom kijk toch een indringende angst, om de verschrikkelijke eenzaamheid.’
 
Clara komt aan het einde van de roman aan de hand van het natuurwetenschappelijke idee van de entropie tot de conclusie dat contact met mensen tot meer vrijheid leidt. Wie met die blik het boek herleest, zal de titel kunnen verklaren. In het begin van het boek mijmert Clara aan de hand van haar rafelend badkamertapijt:
 
‘Rafelen is de worsteling tussen de verknoopte draad en zijn weefsel, tussen wat weg wil en wat insnoert. Het is de paradox van de vrijheid. Weg van verstikkende structuren, de zucht naar bewegingsvrijheid. Vrijheid als bevrijding, ongebondenheid en zelfzucht. Maar tegelijkertijd krijgt de draad pas zin in het geheel van het tapijt. Vrijheid in de andere betekenis van naastheid, verbondenheid en zorg. Het is allebei waar. [...] Ik moet bestaan in mijn eentje en ontstaan in contact. Ik moet eenzaamheid en vriendschap vinden.’
 
Tegen het einde koppelt Clara dit idee met entropie, een term uit de thermodynamica als maat voor wanorde. Zo vervult zij de missie van professor Ides: natuurwetenschappelijke inzichten maken tot iets dat ook van belang is voor de samenleving, maar het is natuurlijk ook een manier om haar eigen eenzame leven onder de loep te nemen. Clara wil dit idee niet via een wetenschappelijke publicatie, maar via een roman de wereld in sturen. Dit roept bij mij de vraag op of de missie van hoofdpersoon Clara gelijk is aan de missie van schrijver Sanne Huysmans. Wil zij met dit boek de boodschap van Clara, die mogelijk haar eigen boodschap is, de wijde wereld in sturen? En slaagt zij hierin?

Helaas maar gedeeltelijk. De personages komen niet tot leven en de stof is te hoog gegrepen. Ik vrees dat dit boek daardoor maar een klein publiek zal weten te bekoren en net als de natuurwetenschappen van professor Ides ver van de samenleving zal blijven staan.
 
Sanne Huysmans, Rafelen, Houtekiet, Antwerpen 2017, 220 p. ISBN 9789089245625. Distributie: VBK België

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri