Nederlands proza

BOEKEN NR. 5, MEI 2018

Sarah Domogala: De kunst van het verdwijnen. Over snel leven en diep vallen

door Sigrid Jacobs

Van een herkenbaar verhaal gesproken. De kunst van het verdwijnen, het debuut van Sarah Domogala, vertelt het autobiografische verhaal van Sarah, een succesvolle filmmaker die van hot naar her reist, nooit rust neemt en daar op haar 26ste al de prijs voor betaalt: een burn-out. Door de toenemende maatschappelijke druk op vooral jonge mensen, die het gevoel hebben constant te moeten presteren en de beste te zijn, een druk die ervoor zorgt dat zowat één op de acht werknemers klachten heeft die tot burn-out leiden, kan dit debuut haast niet actueler.
 
Het verhaal van Sarah begint in haar kindertijd al, als alles nog peis en vree is en ze precies weet wie ze is en wat ze leuk vindt. Dat gevoel van identificatie verdwijnt als haar ouders scheiden. Haar vader verhuist, beide ouders ontmoeten een nieuwe partner en de geijkte verhoudingen in het gezin vallen een voor een weg. Dan krijgt ze haar eerste paniekaanval. Enkele jaren later trekt ze weg uit haar Limburgse dorp dat sinds de scheiding van haar ouders geen geborgenheid meer biedt en verhuist naar Amsterdam, de grote stad, waar ze zichzelf aan de wereld kan of moet (de grens tussen beide is dun) bewijzen. Haar carrière in Amsterdam neemt een flitsende start. Sarah werkt al snel mee aan bekende tv-programma’s en snowboardclips, ze wordt zelfs stilaan een bekende figuur. Naarmate haar carrière steeds meer de hoogte in gaat, beginnen de paniekaanvallen echter ook weer toe te nemen. En dan stort ze in.
 
De kunst van het verdwijnen is een zachtaardige kritiek op de prestatiemaatschappij waarin we leven. In een van haar beschouwingen vraagt Sarah zichzelf treffend:
 
‘Wie ben ik als mens? Wat is genoeg? Een cultuur die de ziel van een mens systematisch ontkent en afgaat op geboorteakten, geld en macht, is dat een gezonde cultuur? Is het misschien niet eens zo raar dat ik ziek werd in een cultuur die mijn diepste natuur negeert? Het moderne leven doet alsof emoties niet bestaan, een zwakte zijn. Ik ben ontploft door verstopte emoties, door ontkende gevoelens. Gevoelens zijn de taal van de ziel, weet ik nu.’
 
Domogala is er in dit boek in geslaagd een zeer leesbaar, stilistisch soms zelfs subliem verhaal te schetsen dat trefzekere vragen stelt en opmerkingen maakt waar je als lezer af en toe het boek bij moet sluiten om er met voldoende aandacht bij te kunnen stilstaan. De kunst van het verdwijnen afdoen als het zoveelste zelfhulpboek van en voor een generatie die de pedalen kwijt lijkt, gaat volledig voorbij aan de inhoud en de impact van dit debuut. Het is veel meer. Het verweeft Sarahs verhaal met de literaire teksten die ze leest en met de geschiedenis van haar groot- en overgrootvader, extra perspectieven die nieuw licht werpen op haar gedachten. Het beklemtoont de authenticiteit van het kind dat verloren gaat in de volwassenwording. Het is een boek dat je, op tal van vlakken, aan het denken zet.
 
Het belangrijkste van De kunst van het verdwijnen is misschien de aandacht voor het taboe dat vaak nog heerst op geestelijke gezondheid. Gefrustreerd omwille van het onbegrip uit haar omgeving denkt Sarah bijvoorbeeld:  
 
‘Had ik maar een auto-ongeluk gehad, dan kon iedereen zien hoe erg het was op röntgenfoto’s en aan het gips. Maar nu heb ik alleen woorden om over te brengen hoe het met me gaat, en die woorden komen helemaal niet aan. Niemand gelooft in vloeken, niemand gelooft in angsten en demonen.’

Aan iedereen die wel eens last heeft van kleine of grote angsten en demonen (en als ik eerlijk ben, denk ik dat dat zowat voor iedereen geldt): lees dit boek.
 
Sarah Domogala : De kunst van het verdwijnen, Nieuw Amsterdam, Amsterdam 2018, 239 p. ISBN 9789046823101. Distributie Pelckmans Uitgevers

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri