Non-fictie

BOEKEN NR. 6, JUNI 2018

Emile Schra: Ivo Van Hove. Theater van de Lage Landen tot Broadway

door Tom Rummens

Maar liefst vier boeken verschijnen er dit jaar over werk en leven van Ivo Van Hove, de meest gerenommeerde theaterregisseur der Lage Landen, die binnenkort zestig jaar wordt. Een van die boeken is van de hand van dramaturg en theaterdocent Emile Schra. Het werd een boek dat twijfelt tussen een biografie en een hagiografie.
 
Interessant is het zeker. Dat kan ook moeilijk anders, want je zou al echt je best moeten doen om over Ivo Van Hove een boek te schrijven dat niet interessant is. Van Hove is een man die het onwaarschijnlijke voor elkaar gekregen heeft. Hij groeide op in Kwaadmechelen en Hoogstraten, beleefde een (voor die tijd) al vroeg gemanifesteerde homoseksualiteit, en kreeg al snel door dat theater zijn lust en zijn leven zou worden, ook al zat zijn omgeving daar niet echt op te wachten.
 
De professionele carrière van Van Hove is niets minder dan een krachttoer, en Schra geeft in een al bij al beperkt bestek de grote lijnen daarvan goed weer. Alles begint bij de jaren in Vlaanderen, waarin er voor theater nauwelijks subsidies waren. Desondanks was er een hele generatie (naast Van Hove onder anderen ook Guy Cassiers, Anne Teresa De Keersmaeker, Jan Fabre en Jan Lauwers) die zich ondanks dat gebrek aan middelen in geen tijd opwerkte tot een nieuwe lichting die vandaag de dag nog steeds aan de internationale top van het podiumkunstenlandschap staat. Van Hove vond al snel zijn weg naar Nederland, waar hij onder anderen bij Het Zuidelijk Toneel en het Holland Festival zijn strepen verdiende.

Maar echt doorbreken deed hij natuurlijk bij Toneelgroep Amsterdam, waar hij sinds 2001 als directeur aan het roer staat. Dat betekent dat hij zowel de artistieke als de zakelijke koers uitzet, een combinatie die maar zelden goed uitdraait, want maar heel weinig mensen verstaan de kunst om die twee aspecten samen te beheersen. En wellicht is het juist daardoor dat Van Hove zover is kunnen komen: niet alleen door zijn talenten als regisseur, maar ook door zijn scherpe neus voor wat zakelijk interessant is - fondsenwerving, coproducties, zakelijke opportuniteiten en bovenal een waanzinnig gevoel voor planning. Als al die facetten naadloos in elkaar vallen, is succes bijna een evidentie.
 
Het heeft ervoor gezorgd dat Van Hove, na een paar moeilijke beginjaren, Toneelgroep Amsterdam op de kaart heeft gezet als een stadsgezelschap van wereldformaat. Met een hoogstaand vast acteursensemble en een vrij vaste kern aan medewerkers heeft hij er een indrukwekkend repertoire opgebouwd. De cruciale rol van zijn levenspartner en vaste scenograaf Jan Versweyveld wordt door Schra ook uitvoerig belicht. En naast Toneelgroep Amsterdam heeft Van Hove een ronduit indrukwekkende lijst aan gastregies overal ter wereld opgebouwd. Londen, Parijs, New York, Avignon: alle walhalla’s van de theaterwereld hebben wel al eens bezoek gekregen van Van Hove.
 
Emile Schra schetst een beeld van Van Hove als een uitermate getalenteerd werkpaard dat het onmogelijke bereikt heeft. Voor dat beeld valt veel te zeggen, maar volledig is het niet. Ook Van Hove heeft voorstellingen gemaakt die niet goed waren: het verschil tussen hoogproductief zijn en bandwerk afleveren is soms maar heel klein. Het boek zou absoluut gebaat geweest zijn bij een eerlijker, vollediger beeld van Van Hove en zijn werk. Ook al zou dat beeld uiteindelijk vooral, en meer dan terecht, het feit benadrukken dat Ivo Van Hove een rotgetalenteerd en ook op zakelijk en organisatorisch vlak briljant theatermaker is.
 
Emile Schra: Ivo Van Hove. Theater van de Lage Landen tot Broadway, Polis, Antwerpen 2018, 251 p. : ill. ISBN 9789463102162. Distributie Pelckmans uitgevers 

deze pagina printen of opslaan