Poëzie

BOEKEN NR. 6, JUNI 2018

Dominique De Groen : Shopgirl

door Dirk De Geest

Het Balanseer is een kleine, maar fijnzinnige uitgever die zich toelegt op de uitgave van experimenteel werk. De vormgeving krijgt daarbij opvallend veel aandacht. Een tijdlang bleef de uitgeverij buiten de schijnwerpers, maar de jongste tijd haalt het ze geregeld het nieuws. Het geheel aparte debuut Shopgirl van Dominique De Groen is daaraan niet vreemd. De bundel roept ook wel controversiële reacties op.
 
Shopgirl is allerminst een doordeweekse bundel. Hij heeft het niet over het alledaagse en niet eens over het persoonlijke leven, maar wil een kritische analyse bieden van de laatkapitalistische economie. De titelpagina is op zich al typerend: de titel krijgt de ‘r’ van echte brands, en het isbn-nummer staat in het groot afgedrukt (een identificatiecode voor elk boek dat verschijnt), als om de handelswaar van de uitgave zoveel mogelijk in het licht te stellen: dit is geen cultuur maar economie! De dichter spreekt dan ook uit ervaring. Naar eigen zeggen heeft ze een tijdlang in de spotgoedkope kledingketen Primark gewerkt: of ze dat gedaan heeft met het oog op haar literaire onderzoek (zoals indertijd Günter Walraff), dan wel of de bundel een gevolg is van die precaire werkomstandigheden, wordt niet duidelijk. Hoe dan ook zoomen de gedichten in op het productieproces in een kapitalistisch, nietsontziend kader.
 
Die fascinatie voor mechanische arbeid is trouwens ook stilistisch opvallend. De Groen haakt in haar gedichten fragmenten aan elkaar tot een schier eindeloze reeks van indrukken. De herhalingen symboliseren de sleur maar ook het gebrek aan initiatief en controle van de ik-persoon. Die wordt slechts zelden geportretteerd als een figuur van vlees en bloed, met een eigen wil en persoonlijke gevoelens. Zij verschijnt doorgaans als een outsider, een klinische observator, iemand die een schakel is in het omvattende productieproces van spotgoedkope massakledij, maar die tegelijk (als enige?) kritische afstand kan nemen van die activiteiten. Uit dat bizarre mengsel van routine en bewustzijn ontstaat de hier gemonteerde werkelijkheid.
 
Tegelijk wordt de mens hier sterk gedeshumaniseerd. In deze gedichten verschijnt de mens opvallend vaak als een amalgaam van losse lichaamsdelen, een machine waarin de onderdelen meermaals sputteren. Omgekeerd blijft de productieketen lang niet altijd eenduidig materialistisch. Integendeel, de grenzen tussen object en subject vallen soms weg. Hier en daar zijn er sporen die verwijzen naar dromen of verbeelding in wat een koele industrie zou moeten zijn. Overigens gaat De Groen in haar analyse bewust verder dan de kledingwinkel als materieel gegeven. Ze onderwerpt ook de fabrieken in het Oosten aan een onderzoek, en traceert uiteindelijk de stof zelfs tot in de zandkorrels en de aarde. Op die manier is haar bundel ook een aanklacht tegen de manier waarop de mens onnadenkend omspringt met grondstoffen uit de natuur en de aarde.
 
Dit is een kritische bundel zonder enige twijfel. De haast klinische taal contrasteert ogenschijnlijk met dat streven om mensen te overtuigen van het gelijk, maar versterkt tegelijk wel de impact en de intensiteit van de hier verwoorde probleemstelling. De Groen heeft alleszins een hoogst opmerkelijke bundel geschreven, met krachtige beelden en een indringende zegging. Dat de lezer na enige tijd een gevoel krijgt van al te grote afstandelijkheid, van herhaling of overtolligheid is in feite mee in dit project ingeschreven. Het zorgt ervoor de lezer ook vervreemdt, evenzeer uit zijn of haar routine als poëzielezer wordt geschud. Dat De Groen een waar talent is, staat buiten kijf, maar het valt toch af te wachten hoe haar eigentijdse dichterschap zich in de toekomst zal ontwikkelen.  

Dominique De Groen: Shopgirl, Het Balanseer, Aalst 2017, 72 p. ISBN 9789079202478. Distributie EPO 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri