'De eerste zaterdag van februari stond ik, omdat ik de avond
ervoor laat naar bed was gegaan, laat op en besloot ik een broodje te gaan eten
in Le Bourget.‘ Veel meer dan wat deze eerste zin ons meedeelt, valt er niet te
melden over deze door Jean Echenoz geconcipieerde tekst van ruim gemeten
veertig pagina's.
Net zo min als er vandaag veel te melden valt over Le Bourget, een
kleine, geïndustrialiseerde gemeente ten noordwesten van Parijs, bekend als een
van de slagvelden van de Frans-Duitse oorlog van 1870 en, vooral, als de eerste
luchthaven met een harde piste waarop Charles Lindbergh in 1927 landde na zijn
spectaculaire vlucht over de Atlantische oceaan.
Al lang overvleugeld door de
vliegvelden Paris-Orly en Paris Charles de Gaulle, vindt men de naam Le Bourget
als luchthaven vrijwel alleen nog terug in geschiedenisboeken, oudere romans en
stripverhalen. Het stadje zelf is, tezamen met de teloorgang van zijn belangrijke
positie in de luchtvaartgeschiedenis, langzamerhand in slaap gesukkeld en
koestert nog amper zijn glorierijk verleden. De plaats bij uitstek dus voor een
evocatie van minimalistische signatuur, hier uitgeschreven door Jean Echenoz,
die algemeen als een van de peetvaders van deze literaire stroming uit de jaren
'80 wordt beschouwd, voor een belangrijk deel gegroeid binnen het kader van de
uitgeverij Minuit. Een postmodernistische strekking die wordt gekenmerkt door
een vormelijke als stilistische vernieuwing aangezet door de Nouveau Roman,
maar met een ronduit deprimerend beeld van de mensheid
Het tonen van de keerzijde van de (Franse) samenleving
wordt door de minimalisten gelukkig wel luchtig verpakt en blijft speels van
karakter, gekruid met een flinke dosis ironie en humor. Want : 'humor legt het
cynisme van een onverschillige werkelijkheid bloot‘.
De drie tochtjes naar Le Bourget
brengen de verteller niets bijzonders bij. We reizen met hem mee. We weten waar
hij zijn broodjes koopt en eet, en waarmee ze belegd zijn. We lopen met hem mee
langs enkele vergeten en vergane bezienswaardigheden. We leven er het leven
zoals het is.
Dus, wanneer deze bespreking de gedachte voedt dat
er weinig aan dit verhaal te beleven valt, dan klopt dat grotendeels. Maar toch
maakt deze tekst in al zijn onderkoeldheid indruk. Door de eerder vermelde
ironische aanpak natuurlijk, maar vooral ook door de schriftuur die, heel
secuur en indringend, de droeve werkelijkheid van een snippertje bestaande
wereld voor ons blootlegt.
Jean Echenoz: Drie broodjes in Le Bourget, Vleugels,
Bleiswijk 2018, 48 p. ISBN 9789078627531. Vertaling uit het Frans door Hester Tollenaar
deze pagina printen of opslaan