Nederlands proza

A.H.J. Dautzenberg: Rafelranden van de moraal

door Tom Rummens

A.H.J. Dautzenberg doet in Nederland al enige tijd vaak stof opwaaien. Met zijn woorden, maar ook met zijn daden. Zo doneerde hij een nier aan een onbekende en werd hij lid van pedofielenvereniging Martijn. Hij gaf verschillende fake-interviews en bekritiseerde het succes van Tonio, het bejubelde requiem dat A.F.Th. van der Heijden voor zijn zoon schreef. Dautzenberg, kortom, is geen politiek correcte jongen. En dat is ook helemaal niet zijn bedoeling.
 
Door alle commotie die volgt op Dautzenbergs provocaties zou je nog vergeten dat hij toch in de eerste plaats proza schrijft. Hij debuteerde succesvol met de verhalenbundel Vogels met zwarte poten kun je niet eten en ook zijn roman Extra tijd — net als Tonio een requiem, trouwens — werd terecht op veel bijval onthaald. In het boekje Rafelranden van de moraal neemt Dautzenberg even afstand, blikt hij terug op zijn acties en wat die veroorzaakten.
 
Eigenlijk is wat Dautzenberg doet heel eenvoudig: hij provoceert en roept op die manier spontaan de weerzin van velen op. Door lid te worden van een pedofielenvereniging is hij daar zeer goed in geslaagd. Zo goed zelfs dat de Financial Times, waarvoor hij regelmatig schreef (Dautzenberg is econoom van opleiding) hem ontsloeg. Nochtans, zo redeneert hij, is er niets mis mee om lid te worden van een pedofielenvereniging. Onze samenleving verbiedt geen pedofiele gedachtes, wel het in de praktijk brengen ervan. Samenhokken met een troep gelijkgezinden is, zolang het bij praten blijft, geenszins verboden. Daar heeft de schrijver gelijk in. Bovendien heeft Dautzenberg zelf nooit beweerd dat hij pedoseksueel is: hij heeft zich alleen lid gemaakt van een vereniging.
 
Het feit dat deze acties Dautzenberg zo zwaar aangerekend worden, lijkt hem diep te verontwaardigen. Die verontwaardiging kan niet anders dan gespeeld zijn. Dautzenberg weet natuurlijk heel goed dat er bepaalde morele grenzen zijn en dat die niet zomaar samenvallen met wat wettelijk mag. Door telkens weer parmantig die grens over te wandelen, het liefst op punten waarover we graag collectief hysterisch doen (zoals pedofilie of het verliezen van een kind), raakt Dautzenberg inderdaad een gevoelig punt. In Rafelranden van de moraal haalt hij daarover vooral zijn schouders op. Het boekje beschrijft de feiten, de schrijver zelf vindt het allemaal wat overdreven.
 
Die laconieke houding legt meteen ook de beperking van de provocateur bloot. Hij jaagt mensen graag in de gordijnen, maar plaatst er niet echt iets tegenover. Dat is nochtans nodig, tenzij je een waardesysteem hanteert dat samenvalt met wat wettelijk mag, maar dat is dan een bijzonder hol en beperkt waardesysteem. Hopelijk komt Dautzenberg ooit toch op de proppen met wat hij echt belangrijk vindt. Tot die tijd ben ik maar al te blij dat er boeken als Tonio zijn, boeken die ons zoveel leren over wat er wel toe doet.
 
A.H.J. Dautzenberg: Rafelranden van de moraal, Atlas Contact, Amsterdam 2013, 90 p. ISBN 9789025440961. Distributie VBK België
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri