Documentaire Fotografie
Narco Estado : De fotografie van Teun Voeten
door Kris van Zeghbroeck
De Nederlandse oorlogsfotograaf Teun Voeten (°1961) is van
opleiding antropoloog. Gaandeweg groeide zijn interesse voor fotografie en hij
studeerde naast zijn studies antropologie en filosofie in Leiden ook aan de
School of Visual Arts in New York. Zijn praktische leerschool kreeg hij door
als student zijn oom, de vermaarde architectuurfotograaf Sybolt Voeten, te
assisteren.Brussel en New York (waar hij zijn eerste stappen in de
fotojournalistiek zette) zijn met de jaren de twee thuisbasissen geworden
vanwaar hij zijn blik op de wereld richt. Begin jaren negentig volgde hij de
conflicten in voormalig Joegoslavië, Haïti en Rwanda op de voet voor de
internationale pers. In de tweede helft van het decennium richt Voeten zijn
pijlen meer op de zogenaamde ‘vergeten’ oorlogen van Colombia, Soedan,
Afghanistan en Sierra Leone.
Opvallend is de sterke antropologische inslag van
zijn fotografie, die stevig in de verf gezet wordt door verschillende projecten
die hij in de loop van zijn carrière uitwerkte over onder meer de goudzoekers
in het Andesgebergte, een dakloze gemeenschap in een oude spoorwegtunnel in
Manhattan of de kindsoldaten van Sierra Leone. Uitgaven als Tunnelmensen
(1996), A ticket to: Bosnië, Soedan, Rwanda, Afghanistan, Sierra Leone (1999),
How de body? : hoop en horror in Sierra Leone (2000), en het recent verschenen
Narco Estado: drug violence in Mexico, geven een beeld van een betrokken
fotograaf, met oog voor de menselijke dimensie, die verder kijkt dan de beelden
die hij schiet. Als documentair fotograaf wil Voeten namelijk de (sociale,
politieke en historische) context van het gefotografeerde toelichten, wat naast
zijn boeken talloze artikels voor kranten en tijdschriften opleverde.
In Narco Estado valt Voeten weliswaar terug op de
antropoloog Howard Campbell (Drug War Zone) en de Mexicaanse auteur Javier
Valdez Cardénas (Clipped Wings) om de documentaire context te geven van het
escalerende druggeweld in Mexico. Toch kruipt hij zelf nog in de pen om zijn
visie op de problematiek weer te geven, vanuit het standpunt van een
oorlogsfotograaf: ‘Having worked mostly in social-political conflicts, many
friends and colleagues wondered why I focused on what they interpreted as a
marginal criminal problem. The drug violence in Mexico, however, is not an
isolated case of gang warfare. It has immense social and political
implications. The erosion of a civil society and its gradual takeover by
organized crime, the nascency of a new class of excluded and disposable people
that choose a criminal career that ends in certain death, the devaluation of
human life; all these elements present a nightmarish scenario how our future
could look like.’
Teun Voeten brengt met Narco Estado een aangrijpende
fotoreportage die het drugsgeweld, de maatschappelijke ontwrichting en de
acties van de (militaire) politie verbeelden. Daarbij volgt hij geenszins de
grensverleggende drang naar spectaculaire beelden van verminkte lijken, die de
lokale Mexicaanse pers teisteren. Centraal staat het reilen en zeilen in het grensstadje
Ciudad Juárez, dat verstikt wordt in de wurggreep van rivaliserende
drugskartels die grof geld verdienen met de drugshandel naar de Verenigde
Staten. Wat in 2007 nog de dodelijkste stad ter wereld was (24 doden per dag),
zou vandaag een heropleving kennen (‘slechts’ één dode per dag). Alleen zou het
geweld zich intussen over heel Mexico verspreid hebben…
Teun Voeten: Narco Estado, Lannoo Tielt, 2012, 143 p., ill. ISBN 789401404075
deze pagina printen of opslaan