Fotografie
Devoted : De fotografie van Jan Locus
door Kris van Zeghbroeck
De groeiende ontkerkelijking maakt dat de geloofsbelevenis
in al zijn facetten steeds meer uit het maatschappelijke beeld verdwijnt. Ruim
vijftien jaar geleden liet fotograaf Jan Locus zich door een maandelijkse
Maria-verschijning bij een Vlaamse gelovige inspireren om de wereld rond te
reizen, op zoek naar de verschillende gezichten van het geloof. De notie om
iets vast te leggen dat op het punt staat te verdwijnen, was de drijfveer
achter dit project.
Het resulteerde in een tentoonstelling die tot begin 2013
te zien was in het Museum Dr. Guislain (Gent) en het gelijknamige boek Devoted.
Locus reisde niet alleen de werelddelen af, hij wilde ook de verschillende
christelijke kerken en religieuze conflicten verbeelden. Zijn reis brengt ons
onder meer langs de Mariaverering in Vlaanderen, bedevaarten in Polen, het
christelijke geloof in Afrika en India, de passie voor het geloof in Mexico en
het strijdbare Ierse geloof.
Daarbij streeft Locus een objectieve visie op de
geloofsbelevenis na. Dat neemt niet weg dat de context van bijvoorbeeld een
religieus themapark in Orlando (Florida), waar tweemaal daags een kruisiging
van Jezus opgevoerd wordt, sterk contrasteert met het oprechte geloof in vele
zogenaamde derdewereldlanden. Kleurenfotografie had de Amerikaanse glamour nog
sterker in de verf gezet, maar om de onderwerpen tot hun essentie te herleiden,
koos Locus ervoor om uitsluitend in zwart-wit te werken.
Hij wilde afleiding
vermijden en de harmonie van het beeldmateriaal bevorderen. In haar voorwoord
ziet historicus en essayist Leen Huet de wereldwijde band en herkenning die het
christelijke erfgoed schept, waarbij de geschiedenis in verre oorden soms veel
dieper geworteld is dan het folkloristische geloof van de Lage Landen. Door het
essay en de beschrijvingen van de diverse contexten van het gefotografeerde
geloof aan de haast ononderbroken fotoreeks vooraf te laten gaan, worden de
locaties en de verscheidenheid van de beelden gedeeltelijk naar de achtergrond
verwezen; de uitdrukking van het geloof primeert.
Leen Huet prijst ook de
decentralisatie van Jan Locus’ fotografie, waarbij niet het middelpunt, maar de
omliggende actoren bijdragen tot het globale beeld van het geloven. Dat neemt
niet weg dat er ook vele close-ups met haast iconische waarde het geloof
dramatiseren, zoals het coverbeeld van een getormenteerde naakte rug, die een
doorleefde tatoeage van Christus aan het kruis torst. Ruim vijftien jaar was
Jan Locus op pad om de geloofswereld van zo’n twee miljard christenen te
verbeelden.
Locus is lid van het fotografencollectief Nadaar, dat onder meer het
project Facing Brussels (2010) realiseerde. Zijn portfolio (www.janlocus.com)
omvat een grote verscheidenheid aan onderwerpen en projecten. Zijn fotoboek
Mongolia (Cypres/Fomu, 2005) werd bekroond met de Plantin-Moretusprijs voor
beste kunstboek en in 2010 werd hij bekroond met de Nikon Press Photo Award
voor de reportage Garbage City over de Zabbaleen: hoofdzakelijk koptische
christenen die het afval van Caïro en omstreken verwerken.
Jan Locus: Devoted, Lannoo Tielt, 2012, 211 p., ill. ISBN 9789401404570
deze pagina printen of opslaan