Vertaald proza

BOEKEN NR. 3, MAART 2020

Nataša Kramberger: Hemel tussen de braamstruiken

door Marlies van Breda

In 2019 verscheen de met de Literatuurprijs van de Europese Unie bekroonde roman Hemel tussen de braamstruiken. Roman in verhalen van de Sloveense schrijfster Nataša Kramberger in Nederlandse vertaling. De verhalen in deze roman worden geclusterd in drie afzonderlijke delen, die stilistisch van elkaar verschillen.
 
De verhalen in het eerste deel zijn herkenbaar en realistisch. Als gevolg van een stroomstoring die Amsterdam lange tijd in het donker hult, raakt Jana haar baantje als kinderoppas kwijt. Enige weken voor de storing heeft deze jonge Sloveense een oproep van de immigratiedienst ontvangen. Daar zij zonder verblijfsvergunning in Nederland woont en bang is om uitgezet te worden, heeft zij hieraan nog geen gehoor gegeven. De dag na de storing besluit zij de confrontatie niet langer uit te stellen. Op weg naar het kantoor dwaalt zij in de stromende regen door de stad en observeert zij haar omgeving met de blik van de buitenstaander. Deze observaties roepen herinneringen op aan haar jeugd op het platteland in Slovenië. Duidelijk blijkt dat zij eenzaam is en heimwee heeft. Als zij van haar laatste geld appels koopt op de markt, valt haar een man op die één vis aanbiedt.  
 
Het tweede deel begint eveneens met de stroomstoring die ook het vliegverkeer hindert. Op Schiphol wacht Bepi gespannen op de komst van zijn kleindochter. Als Italiaanse immigrant leeft hij al geruime tijd op een woonboot in Amsterdam, maar tijdens de lange uren die hij op Schiphol doorbrengt, denkt hij met weemoed terug aan zijn jeugd en zijn reizen. De verhalen over zijn verblijf bij de heilige rivier en de tocht naar de bron in het hooggebergte zijn magisch-realistisch. De symboliek van de heilige vis geeft dit deel van de roman een universeel-mythische waarde. Het tweede deel eindigt als Bepi op de ochtend na de stroomstoring met zijn kleindochter op weg is om haar te adopteren. Nadat hij in het water bij zijn woonboot een ‘heilige vis met een witte buik en baardharen’ heeft gevangen, wil zij deze op de markt verkopen. Zo komt Bepi in contact met Jana, die op hem een verlaten indruk maakt.  
 
Het derde deel van de roman begint met de ontmoeting van Jana en Bepi waardoor hun beider levens een andere wending nemen. Met de onbevangen houding van een zevenjarige weet Bepi’s kleindochter Jana over te halen met hen mee te gaan en samen een oplossing te zoeken voor haar problemen. De verhalen in dit deel zijn grotendeels realistisch geschreven, maar door herhaling van fragmenten uit het tweede deel wordt het mythische in dit deel ingebed.
 
In alle delen van deze caleidoscopische roman worden realistisch beschreven gebeurtenissen afgewisseld met herinneringen van de personages en universele mythen die existentiële vragen oproepen. Als in een labyrint kronkelen de verhaallijnen om elkaar heen. Sommige staan op zichzelf, andere worden door middel van herhaling van zinnen, alinea’s en motieven met elkaar verbonden, waardoor telkens nieuwe patronen ontstaan.
 
De zinnen in het eerste deel hebben een ritmiek die aan poëzie doet denken. De herhaling van tekstfragmenten door de hele roman roept eveneens associaties op met de dichtkunst. Als een refrein verbinden deze fragmenten het verleden met het heden. Het taalgebruik is weliswaar toegankelijk, maar de steeds wisselende focalisatie zet aan tot aandachtig lezen.
 
Kortom, deze roman is stilistisch zeer sterk en nodigt uit tot herlezen. Niet met als doel een eenduidige betekenis toe te kennen, maar om te genieten van de patronen die als in een caleidoscoop steeds opnieuw gevormd worden.  
 
Nataša Kramberger: Hemel tussen de braamstruiken. Roman in verhalen, De Geus, Amsterdam, 2019, 280 p. ISBN 9789044539929. Vertaling van Nebesa v robidah. Roman v zgodhah door Roel Schuyt. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri