Stephen Chbosky is een man van vele talenten. Hij schreef het
coming-of-age boek The Perks of Being a Wallflower, net als het script
van de gelijknamige film. Maar ook de scenario’s voor de musical Rent,
de live-adaptatie van The Beauty and the Beast en de televisieserie Jericho zijn van zijn hand. Na The
Perks of Being a Wallflower is De denkbeeldige vriend pas Chbosky’s
tweede boek, in een totaal ander genre dan zijn young adultdebuut. Of beter
genres, want De denkbeeldige vriend laat zich niet vangen in slechts één
enkel genre.
Want wat begint als een beklemmend drama, groeit gaandeweg
uit naar pure horror sciencefiction in de stijl van de grote Stephen King. Het is
begrijpelijk waarom De denkbeeldige vriend wordt vergeleken met King,
niet het minst omwille van de omvang van het boek (bijna 800 bladzijden), maar
ook omwille van de thema’s, zoals de link tussen de werkelijkheid en horror,
het eenzame kind dat de wereld moet redden of de dromenwereld bevolkt door
fantastische types.
Christopher is zevenenhalf
wanneer hij met zijn moeder Kate Reese op de vlucht slaat voor zijn
gewelddadige stiefvader Jerry. Als dieven in de nacht springen ze in hun oude stationcar
en rijden ze de staatsgrenzen over naar Pennsylvania. Christophers moeder is
doodsbang dat Jerry hen op het spoor zal komen en het afgelegen plaatsje Mill
Grove lijkt een ideale verstopplaats ‘omdat het verborgen leek voor de rest van
de wereld. Eén snelweg ernaartoe. Eén snelweg eruit. Omringd door bomen. Ze
kenden er niemand. En niemand kende hen, dus Jerry kon hen niet vinden.’
Kate vindt een
baantje als zorgkundige in het plaatselijke rusthuis Shady Pines en Christopher
zelf sluit vriendschap met Ed Speciaal, die net als Christopher last heeft met
lezen. Dan verdwijnt Christopher plots, zes dagen lang hoort niemand iets van
de jongen tot hij al aan de rand van het bos van Mission Street wordt gevonden.
Na zijn verdwijning is Christopher niet meer dezelfde jongen, zijn punten op
school stijgen onverklaarbaar en hij raakt bevriend met de populaire tweeling
Matt en Mike.
Ook
heeft Christopher plots de onweerstaanbare drang om een boomhut te bouwen op de
open plek in het bos van Mission Street. Samen met Ed Speciaal, Matt en Mike
sluipt Christopher ’s nachts uit zijn bed om aan de boomhut te werken. Deze
moet immers voor kerstdag klaar zijn. Dat wordt hem ingefluisterd door ‘de aardige
man’ met wie Christopher sinds zijn verdwijning communiceert en die hem
allerlei opdrachten geeft. Maar zijn denkbeeldige vriend vertelt hem steeds
alarmerender zaken en het wordt Christopher stilaan duidelijk dat het lot van
de wereld in zijn handen ligt.
De eerste helft van De denkbeeldige vriend leest als
een coming-of-age verhaal waarin de bijna achtjarige Christopher veel te snel
moet opgroeien en worstelt met het dagelijkse leven. In deze context verbaast
het helemaal niet dat Christopher een denkbeeldige vriend heeft die hem warmte
geeft en aan wie hij zijn verhaal kwijt kan. Chbosky neemt ook ruim de tijd om
de andere personages in Mill Grove diepgang te geven, zoals Christophers moeder
Kate, de sheriff, rusthuisbewoner meneer Ambrose of de tiener Mary Katherine.
Personages die later nog een belangrijke rol zullen spelen in het verhaal.
Geleidelijkaan
bouwt Chbosky de spanning op en begint er onder de vreedzame oppervlakte van
Mill Grove vanalles te borrelen. Eerst subtiel, maar gaandeweg wordt duidelijk
dat er iets duister aan de hand is in het dorpje. Naarmate De denkbeeldige
vriend vordert, duiken steeds vreemdere personages op, zoals de
‘brievenbusmensen’ die met dichtgenaaide mond en ogen op wacht staan. De
fantasy en horror nemen toe en De denkbeeldige vriend gaat steeds meer
richting pure horror.
Het maakt dat de lezer door het hele boek zit opgescheept
met een ongemakkelijk gevoel. Eerst omdat je niet weet wat er aan de hand is in
Mill Grove, daarna of het wel goed zal aflopen met Christopher en co. Chbosky
weet de nieuwsgierigheid van de lezer te prikkelen door onverwachte wendingen
in een fantasierijke plot. Onderhuids zitten thema’s als religieuze symboliek,
(huiselijk) geweld tegen vrouwen en kinderen, alcoholisme, zelfmoord of bedrog.
Stephen
Chbosky heeft een vlotte, beeldende schrijfstijl wat maakt dat het boek er
ondanks zijn lengte vlot doorgaat. De personages zijn sterk uitgewerkt en komen
tot leven voor je ogen. De denkbeeldige vriend is niet alleen door zijn
omvang een klepper, hoewel enig redactioneel snoeiwerk het boek compacter en
nog sterker zou hebben gemaakt.
Stephen Chbosky: De
denkbeeldige vriend, Bruna, Amsterdam 2019, 778 p. Vertaling van Imaginary
Friend door Saskia Peterzon-Kotte. ISBN 9789400510319. Distributie: Standaard
Uitgeverij
deze pagina printen of opslaan