Vertaald proza

BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2020

Luis Carrasco: Het hellen van een leven

door Elisabeth Francet

In de schaduw van El Hacho

De opdringerige koopman begrijpt niet waarom de boer zo bruusk zijn royale bod afslaat. Wat voor plezier kan er nu beleefd worden aan dat dorre, steile land vol stenen aan de voet van El Hacho? Met de eenvoudige woorden 'zonder die bomen ben ik alleen maar een man, en dat stelt niet veel voor', stuurt olijfboer Curro de koopman uit Malaga wandelen.   

Het hellen van een
leven, de onlangs in vertaling verschenen debuutroman van de Spaanse schrijver Luis Carrasco, is een pretentieloze lofzang op het ruige Andalusische landschap en het traditionele boerenleven. Hoofdpersonage Curro is gehecht aan rituelen en noeste arbeid. Het land bewerken, de stier wegjagen die in de olijfgaard naar eten komt zoeken, de moestuin begieten en verse bloemen neerzetten op het graf van zijn ouders tegen de flank van de berg El Hacho: zo vullen zich sinds heugenis zijn dagen. De dingen zijn zoals ze zijn, klagen is zinloos. Marie, Curro's broer en mede-eigenaar van het land, denkt er anders over.
 
Door de niet aflatende hitte dreigt de hele olijfoogst verloren te gaan. Gebogen onder het gewicht van rafelige netten lopen de broers zwijgend, zwetend en grommend door de uitgesleten voren in de boomgaard. Wanneer de geiten tussen de amandelbomen verschijnen, kondigt een symfonie van minuscule belletjes de siësta aan. De zon heeft intussen haar hoogste stand bereikt. Zittend tegen de bast van een olijfboom, kijken Curro en Marie uit over de weg naar het naburige witte dorp Montejaque. Ze eten de boccadilo's met flinterdunne plakjes vlees, die Curro's vrouw heeft klaargemaakt. De wijn spuiten ze uit de kalfsleren porrón rechtstreeks in hun mond.
 
De sfeer is gespannen. Marie zit met iets in zijn maag. Anders dan zijn broer is hij niet gehecht aan familietradities en vindt hij geen eer in al dat gezwoeg. Marie klust bij als taxichauffeur en kijkt voortdurend in de richting van Madrid of Malaga, 'in ieder geval verder dan de schaduw van El Hacho'. Hij denkt aan zijn jongens, die iets beters verwachten dan wat zij hebben, zoals auto's en televisies.
 
Marie verzucht dat hij het afmattende werk op het land niet langer volhoudt en vraagt Curro op de man af of ze het land niet beter zouden verkopen. Curro reageert afwijzend en herinnert Marie aan de wijze woorden van hun vader: 'de rijkste man is hij wiens geneugten het goedkoopst zijn'. Nog voor de zon ondergaat, laat Marie de gevulde netten achter en vertrekt. Die avond ontwaart Curro's vrouw een zekere droefheid op het gelaat van haar man. Zij neemt alles zoals het komt; hoe vaak heeft haar grenzeloze aanpassingsvermogen Curro al niet kracht gegeven? Maar de regen blijft uit en Curro's knieën doen pijn van het buigen over de netten. Intussen zit Marie in Ronda aan tafel met een zakenman uit Malaga. Die haalt documenten uit zijn aktetas.
 
In het holst van de nacht, 'wanneer dat kreng van een zon nog niet op zijn nek zit', vertrekt Curro met een kalebas vol water en wat fruit in zijn jachttas. Hij zal de diepe voren in het land die de oogst bemoeilijken, dichten met de resten van afgebrokkelde muren. Mogelijk zal hij Marie zo kunnen overtuigen om vol te houden. Alras verschijnt de gloeiende zonneschijf boven de kim en zakt Curro zwetend als een otter ineen tegen de knoestige stam van een olijfboom. Gepijnigd aanhoort hij de smekende weeklacht van het land om water.
 
Hoe meer Curro in de aarde wroet, hoe krommer zijn rug trekt. Zijn vertwijfeling verandert in radeloosheid wanneer hij vaststelt dat de wortels van de olijfbomen los zitten, zodat ze dreigen te kantelen. Curro weet dat hij iets moet ondernemen, maar op Marie, wiens leven rond de corrida en de roddels in de bar draait, hoeft hij niet te rekenen. Curro balt zijn vuist; hij zal niet toelaten dat zakenlieden de flanken van El Hacho, eeuwenoud baken en begraafplaats van zijn voorouders, opblazen om hun hebzuchtige projecten te realiseren. Waarom wordt hem door deze situatie het recht ontzegd om een eenvoudige boerderij te bestieren?
 
Met de handen op haar granieten heupen staat Curro's vrouw in de deuropening en tuurt naar de oostelijke hemel, waar rollend gebulder nadert. Boven El Hacho is een onweer losgebarsten. Curro haast zich in de zompige aarde, die aan de hakken van zijn laarzen zuigt, naar de olijfgaard. De oogst moet onmiddellijk binnengehaald worden. Alvorens de vruchten van de bomen te slaan, balt hij bevend van woede zijn vuisten naar de hemel en vervloekt met bulderende stem de ledigheid der mensen en de krachten die tegen hem samenspannen. Bij elke slag denkt hij aan de liefde van zijn vrouw en aan die memorabele dag van hun eerste minnespel, lang geleden, tijdens een onweer, tegen de flank van de oeroude berg.
 
Wat begon als meditatief proza eindigt in woest kolkende pathetiek. Gedetailleerd beschrijft Carrasco Curro's gegroefde gelaatstrekken, als voren in het land. Met bebloede handen, gescheurde nagels en kapotte rug uitzinnige vervloekingen uitstotend, gaat de radeloze man op zijn eentje het gevecht aan met de natuurelementen en de graaiende handen van hebzuchtige kooplieden. Alle hartverscheurende tegenslagen en ellende ten spijt, klampt Curro zich vast aan een sprankel hoop: de onverwoestbare liefde voor zijn vrouw en de schoonheid van het barre, geteisterde land. Een andere keuze is er niet in deze fragiele, onweerstaanbare parabel.
 
Luis Carrasco: Het hellen van een leven, Koppernik, Amsterdam 2020, 128 p. ISBN 9789492313911. Vertaling van El Hacho door Jona Hoek. Distributie Elkedag Boeken 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri