Nederlands proza

BOEKEN NR. 3, MAART 2021

Peter Terrin: Al het blauw

door Jooris van Hulle

‘Elk een andere kant uit’

Aan het slot van Al het blauw, op het moment dat het hoofdpersonage, Simon, zijn geboortestreek hier in Vlaanderen de rug heeft toegekeerd en naar Engeland is uitgeweken, stelt die vast dat na een banale botsing tussen twee wagens de beide chauffeurs gewoon hun weg verderzetten, ‘elk een andere kant uit’. Wat op zich als een futiel verhaalgegeven overkomt, vat in wezen de hele roman samen: aan de turbulente relatie met hoog oplaaiende emoties tussen de twintigjarige Simon en zijn twintig jaar oudere geliefde Carla, lijkt definitief een eind gekomen.

Voor zijn verhaal over twee geliefden keert Peter Terrin terug naar eind de jaren tachtig van de voorbije eeuw. Nergens wordt letterlijk verwezen naar die tijd, Terrin laat de lezer mee surfen op de muziek die in die periode uit de jukebox schalde, hij laat het Belgische voetbalelftal de finale van het EK in 1988 betwisten tegen Rusland (waar het in werkelijkheid een eindstrijd betrof tussen onze noorderburen en Rusland), met het legendarische ‘daar is ‘m’ van commentator Rik de Saedeleer en de krullenbol in het Belgische doel, en – om een en ander dan zonder omwegen en alle twijfels wegnemend te plaatsen: ‘Simon kan zich moeilijk voorstellen dat iets van deze onverzettelijke omvang zo snel kan kapseizen als vorig jaar net buiten de kust’. De ramp met de Herald of Free Enterprise, Zeebrugge, 1987.

Voor Simon en Carla, de hoofdpersonages in wat de allures aanneemt van een koningsdrama van Shakespeare, staat het leven op een keerpunt, in die zin dan toch dat beiden keuzes moeten maken. Hoe inniger hun levens in elkaar verstrengeld raken, hoe dwingender die keuzes zullen worden. Terrin tekent een kruisverband uit dat bijna voorspelbaar naar de aan het slot beschreven situatie leidt: Carla draagt de rugzak mee van haar verleden – zij is uit haar geboorteland Italië weggevlucht na de moord op haar vader -, Simon wil komaf maken met de leegte van een vooraf uitgestippeld levensplan, dat volgens zijn overbezorgde ouders moet uitmonden in het klassieke huisje-tuintje-vrouwtje en kinderen.

Hij neemt zomaar het besluit zijn studies te laten voor wat ze zijn. Liever laat hij een en ander op zijn beloop, het komt er nu voor hem op aan te genieten van alles wat hij samen met zijn vrienden kan meepikken. Als er al van enige oppervlakkigheid sprake kan zijn (de drank vloeit rijkelijk op en tijdens hun weekenduitstappen), dan blijft Simon ook worstelen met de vragen die hem als jonge twintiger achtervolgen. Zo bijvoorbeeld over vriendschap: ‘Is dat een voorwaarde voor vriendschap, dat je voor elkaar belangrijk genoeg bent om je tegenover elkaar te schamen?’ En nog: ‘Vriendschap is misschien wel die onzekerheid zo goed mogelijk in balans houden, samen.’

Onzekerheid speelt ook mee als Simon met Pieter, die een carrière als fotograaf ambieert, naar Normandië trekt voor een reeks opnames en op hun hotelkamer geconfronteerd wordt met de latente homoseksuele benadering van Pieters kant. Dat Simon dan, weer door toedoen van ‘vrienden’ die zijn levenspad kruisen, bijna tegen beter weten en willen in uitgroeit tot een topverkoper in de verzekeringsbranche, legt de link met de aspiraties van zijn ouders. Zij willen toch niets liever dan dat hij met hun steun een lapje grond koopt om er zo snel mogelijk op te gaan bouwen. De moeder wordt o zo herkenbaar getekend: ‘s nachts ligt ze wakker tot zij hoort dat beneden de sleutel omgedraaid wordt, en verder vindt ze dat hun zoon het ‘beter’ moet hebben dan zijn ouders, die dag in dag uit gebonden zijn en blijven aan de arbeid in de fabriek.

Simon zoekt, Simon twijfelt, Simon vindt dan bij Carla wat hij zoekt in de liefde. Dronken van haar lichaam zet hij een beweging in gang die nauwelijks nog te stoppen lijkt. Op het eerste gezicht lijkt het er misschien op dat Carla hier zonder de minste scrupules een jongen (want dat is Simon zeker nog) in haar netten wil verstrikken. Maar er is meer: haar relatie met John, die losse handjes heeft en haar op gezette tijden duidelijk maakt wie het voor het zeggen heeft, vertoont meer en meer barsten. Haar hang naar Simon is niet meer en niet minder dan een vertwijfelde poging die barsten en tekorten in haar leven te helen. Of het haar zal lukken, is een andere vraag, een vraag waarop het antwoord broksgewijs wordt aangereikt in de roman.

Al het blauw
heeft alles in zich om een draak van een liefdesroman te worden rond de manier waarop een jongeman letterlijk en figuurlijk bij de hand wordt genomen op zijn zoektocht naar de liefde. Het vakmanschap van Peter Terrin tilt het geheel echter op een bijzonder hoog literair niveau en hij sleept de lezer mee in het verhaal. De opbouw van het geheel in vijf grotere delen alludeert op de structuur van het klassieke Griekse drama. Aan elk deel gaat een korte tekst vooraf, rond de vraag om wie het gaat en om wat er precies is gebeurd, maar pas aan het slot krijgt de tekst ook echt zijn betekenis. Bij flashbacks, die worden geïntegreerd in het vertelmoment, gebruikt Terrin telkens weer de onvoltooid tegenwoordige tijd, want niets is voorbij, niets gaat voorbij, niets ligt voor eens en altijd vast.

Al het blauw
is een nieuwe stapsteen in Peter Terrins oeuvre, waarin iedere roman of deeltekst weer een verdere invulling wil zijn van het project dat hij als auteur voor ogen heeft.

Peter Terrin: Al het blauw, De Bezige Bij, Amsterdam 2021, 287 p. ISBN 9789403122717. Distributie Standaard Uitgeverij 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri