Poëzie

BOEKEN NR. 4, APRIL 2021

Anne Broeksma: Vesper

door Dirk De Geest

Vesper is de tweede dichtbundel van Anne Broeksma, die eerder opgemerkt debuteerde met Regen kosmos kamerplant (Atlas/Contact 2014). De titel van die eersteling liet al zien hoezeer de dichter gefascineerd wordt door onze complexe omgang met de natuur, een relatie die in feite constant gemedieerd wordt door onze taal en onze menselijke ervaring. Er is geen volstrekt wilde onmenselijke natuur aangezien er altijd sprake is van een vorm van ‘cultureel’ bewustzijn.  

Vesper
bouwt voort op dat inzicht en exploreert verder de paradoxen die aan de menselijke verhouding tot de natuur verbonden zijn. De bundel gaat daarbij een soort van mystiek, quasireligieus gevoel niet uit de weg. Dat blijkt niet alleen uit de titel (die verwijst naar de avondgebeden in kloosters), maar ook uit de openingsreeks waarin een aantal goden ten tonele worden gevoerd, die namen krijgen als de god van de lucht, van het geduld, van de taal… Die goden zijn bijgevolg niet langer abstracte, onbereikbare autoriteiten, maar veeleer gidsen bij het dagelijks leven van mensen, en niet toevallig nemen ze vaak de gedaante aan van dieren uit onze dagelijkse omgang. Dat onderzoek van de natuur leidt er immers toe dat ook het bestaan van mensen (en uiteindelijk zelfs de definitie van de mens) in een ander, veel ruimer perspectief wordt geplaatst.
 
Opmerkelijk is wel hoe dit ecologisch kader, dat vaak mystieke trekken aanneemt, wordt gecombineerd met een soort van queeste, waarbij het lyrische ik veel weg heeft van Alice in Wonderland. Dat uit zich ook in de haast labyrintische ervaring die vooral in de jeugdherinneringen merkbaar wordt: de reeksen krijgen overigens titels als ‘Kruipruimtes’, ‘Ballingschap’ en ‘Terugkeer’. Daardoor ontstaat een soort van cyclische structuur. Het jonge ik verliest gaandeweg de magische ervaringen van de natuurwereld en moet uiteindelijk die band met de omgeving weer trachten te veroveren.
 
Die kinderlijke verbeelding geeft aanleiding tot een aantal gedichten die als ontdekkingstochten fungeren: het ik neemt onooglijke details nauwlettend waar, maar tegelijk is er sprake van een vertekening van de werkelijkheid, die afwisselend idyllisch en bedreigend wordt. De volwassen spreker verlangt in feite terug naar die oorspronkelijke ervaring (die uiteraard geromantiseerd is in de loop der jaren), maar is zich ten volle bewust van de onmogelijkheid daarvan. Mensen worden ouder en ontgroeien de magie van de jeugd, maar vooral is er de sterk gewijzigde staat van de aarde zelf, die gebukt gaat onder de nefaste invloed van de menselijke soort.
 
Broeksma is als dichter bijzonder sterk in het neerzetten van beelden en opmerkelijke situaties. Onder haar pen verandert het banale en het schijnbaar onopgemerkte in een regelrecht wonderland. Die beeldende kracht wordt gecombineerd met herkenbare verhalende patronen, waardoor de leesbaarheid van deze gedichten aanmerkelijk wordt verhoogd. Deze tweede bundel bevestigt dan ook al het positieve dat naar aanleiding van haar debuut is geschreven.  
 
Anne Broeksma: Vesper. Gedichten, Atlas/Contact, Amsterdam 2021, 61 p. ISBN 9789025464950. Distributie VBK België

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri