Vertaald proza

BOEKEN NR. 4, APRIL 2022

Silvina Ocampo: Vergeten reis

door Hugo Van Hoecke

Het kortverhaal dat de titel leverde voor deze bundel is het op drie na laatste uit een reeks van 26. De bundel in zijn geheel, uitgegeven in 1937, is het allereerste werk van de Argentijnse schrijfster Silvina Ocampo, die tot haar dood in 1993 naast veel poëziewerk nog ettelijke andere verhalenbundels publiceerde, alle gekenmerkt door dezelfde ‘handtekening’: een bevreemdende, door fantasie vervormde werkelijkheid die laat gissen naar wat er de zin van kan zijn. Als je uit zulk paar dozijn verhalen ‘Vergeten reis’ selecteert als titelverhaal mag verwacht worden dat je daaruit iets leert omtrent het spirituele universum van de auteur. Dat doet het inderdaad. ‘Vergeten reis’ voert ons binnen in het kinderlijke brein van een klein meisje dat zich de dag van haar geboorte wil herinneren, omdat ze haar eigen naïeve voorstelling daarrond bevestigd wil zien. Maar heel haar omgeving, tot haar eigen moeder toe, confronteert het kind met de ‘wrede’ werkelijkheid; een ontluisterende ervaring waardoor de moeder in de ogen van haar dochtertje plots verandert ‘in een mevrouw die bij hen op visite was’ en de zonnige dag doet verkeren ‘in een zwarte hemel van de nacht waaraan geen enkele vogel zong’.  

Het milieu waar Silvana in opgroeide en waar ze ook haar verdere leven in doorbracht was dat van de hogere burgerij van Buenos Aires. Het was de speeltuin van een elite die er warmpjes inzat en die er permanent op uit was om de grenzen af te tasten van waar schilderkunst en literatuur, en bij uitbreiding de menselijke geest, toe in staat waren. Haar echtgenoot Bioy Casares was een bekend schrijver, haar zus Victoria ook, en ze was bevriend met de Argentijnse ‘prins der letteren’ Jose Luis Borges, bekend om zijn hermetische verhalen. In die exquise kringen, die verzot waren op spitsvondige nieuwigheden, was behoorlijk wat open ruimte voor allerhande spielereien. Waar Ocampo dankbaar gebruik van maakte. Zoals in het verhaal ‘Vergeten reis’.
 
Niet enkel het titelverhaal, maar ook een flink deel van de overige verhalen in de bundel bespeelt het familiale thema van kinderen in grote huizen en tuinen waar ‘onzichtbare hutkoffers in de lucht zweefden en witte lakens verschenen als spoken over de donkere meubels in de vertrekken’, kinderen die optrekken met hun zusjes (Silvina zelf was de jongste van zes) of met de kinderen van de tuinman, kinderen kortom die allerlei dromerige, soms bizarre fantasieën op de lezer loslaten waar een kat haar jongen niet in vindt. Andere verhalen roepen vroegere beelden en herinneringen op over extravagante figuren of families, of beschrijven buitenissige anekdotes inclusief de Ocampo typerende surrealistische trekjes. Voor de lezer is het een hele klus om de weerbarstige betekenis van het vertelde – die er hoogstwaarschijnlijk toch wel is – te achterhalen.
 
Bij dit alles mag men niet vergeten dat Ocampo naast verhalenvertelster ook een opgemerkte dichteres was, die in de loop der jaren belangrijke prijzen toebedeeld kreeg. Die poëtische ingesteldheid is onmiskenbaar ook aanwezig in haar kortverhalen. De pointe mag dan soms wel een harde noot om kraken zijn, de verhaaltrant is glashelder en doorspekt met veelal visuele vondsten in de trant van ‘de echo was slechthorend geworden’, of ‘de beschermengelen deden hun middagdutje’, of nog: ‘een woord met de kleur van ivoor’ (dat nadien ‘zwart’ wordt!). Het maakt het gebeuren zoveel gevoelvoller en het lezen zoveel aangenamer.
 
Silvina Ocampo: Vergeten reis, Orlando, Amsterdam 2022, 144 p. ISBN 9789083206738. Vertaling van Viaje olvidado door Jacqueline Visscher. Nawoord door Annelies Verbeke. Distributie Elkedag Boeken

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri