Nederlands proza

BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2019

Ruth Lasters: VIN

door Jooris van Hulle

In het dankwoord bij VIN benadrukt Ruth Lasters het fictieve karakter van haar roman, maar ‘toch berusten alle klassituaties die Lore Wuytinck op het VIN meemaakt op echte ervaringen.’
  
Als lerares Nederlands en Natuurwetenschappen zoekt Lore haar weg op het Vrij Instituut voor Nijverheid, waar kansarme jongeren de kans krijgen -- voor velen onder hen is het de laatste kans – een beroep aan te leren. Erg veel voldoening valt er voor Lore niet te rapen op school: leerlingen die alleen oog en oor hebben voor wat grotendeels buiten de leerstof valt, collega’s die nauwelijks aanspreekbaar lijken en zeker niet bereid tot enige toegeving als het erop aankomt de jonge, beginnende lerares op weg te helpen. Lore ziet het zo:  
 
‘Hoe slechter ik mij voelde bij mijn collega’s, hoe misplaatster de troost die ik zocht bij de jongens. Ik probeerde een volkomen ongeoorloofd bondgenootschap met hen te sluiten. In plaats van hen af te remmen als ze weer eens klaagden over andere leerkrachten, liet ik hen begaan.’
 
Lasters focust op een heel directe manier op de belevenissen en ervaringen van de vrouw, die psychologisch en emotioneel (er is de breuk met haar geliefde) aan de grond raakt en in haar leeropdracht nauwelijks soelaas vindt. Zo laat de manier waarop Lore het vertrouwen weet te winnen van Axel, een zwemkampioen is spe en voor alle andere leerkrachten het enfant terrible dat ze het liefst uit hun klas zouden verwijderen, zien hoe eerlijk Lore het meent met haar leraar-zijn. Ook de sfeer op school, die letterlijk en figuurlijk wordt aangejaagd door het verwachte bezoek van het doorlichtingteam (onder de leerkrachten steevast aangeduid als ‘het’ of ‘ze’), wordt perfect herkenbaar uitgetekend.

VIN is in essentie veel meer dan een roman over leraarschap. Lasters buigt haar roman vanuit haar persoonlijke belevenissen als leerkracht om tot een indringend verhaal over de zoektocht naar geluk, niet alleen in de figuur van Lore, maar even goed, en misschien nog meer, door twee parallelle verhalen, die gaandeweg verstrengeld raken met het verhaal van Lore zelf.  
 
Er is het verhaal van de conciërge Sergei, een Pool die er moeite mee heeft om het Nederlands onder de knie te krijgen. Zijn ik-relaas toont het portret van een man die ondanks alles steeds is blijven geloven dat het goed kan komen. Erg veel kansen heeft hij niet gekregen: wegens zijn dyslexie kwam hij op school al direct bij de ‘draaiers en zwevers’ terecht, zijn huwelijk met Christelle loopt op de klippen en even lijkt het erop dat hij bij Anna, de Armeense poetsvrouw op het instituut, de rust en liefde zal vinden waarnaar hij op zoek is.
 
Het verhaal van Anna wordt, afwisselend met passages die gewijd zijn aan Lore en Sergei, in de meer afstandelijke zij-vorm verteld. In de eerste passus die aan haar is gewijd, vernemen we dat ze in het ziekenhuis ligt. Wat er gebeurd is, wat Lore en Sergei hiermee te maken hebben, wordt mondjesmaat en over diverse cliffhangers heen aangereikt. Wat hier, zonder de spanning weg te nemen, kan worden prijsgegeven, is dit: het verhaal van Anna is het verhaal van een moeder die haar zoon hoe dan ook bij zich wil houden.  
 
De personages van Sergei en Anna groeien uit tot exemplarische figuren als het erom gaat de problematiek van immigranten in kaart te brengen. Hoe mensen op zoek zijn naar contact met elkaar, komt onder meer tot uiting in deze mooie scène: op zekere dag legt Anna een schamel druiventakje, ‘vijf blauwe druiven zaten eraan, de ene nog verschrompelder dan de andere’, op het bureau van Lore. Die beseft ten volle wat in de poetsvrouw moet omgaan, ‘iets in haar leek erop te durven vertrouwen dat ik geen vijf miezerige druiven zou zien liggen, maar een bezegeling van het zwijgzame, maar bijzondere contact dat wij inmiddels al een week hadden.’. Zo’n klein gebaar, maar zo veelzeggend tegelijk. Ruth Lasters maakt het niet alleen als dichteres, maar met VIN ook als prozaschrijfster waar.
 
Ruth Lasters, VIN, Polis, Kalmthout 2019, 283 p. ISBN 9789463104654. Distributie Pelckmans Uitgevers 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri