Nederlands proza

BOEKEN NR. 4, APRIL 2023

Boudewijn Smid: Huis vrede breuk

door Jooris van Hulle

Twee ik-hoofdstukken, waarin Bob Beerhorst vanuit de cel zijn visie geeft op wat hem is overkomen, omkaderen in Huis vrede breuk het in de hij-vorm gestelde relaas van een turbulent jaar in zijn leven. Gedreven door de aspiratie naam en faam te verwerven als auteur zegt hij zijn job als wetenschappelijk medewerker-documentalist bij Het (talen) Instituut op om eindelijk waar te maken wat hij voor ogen heeft: de roman afronden en de verbouwing van een pas aangekocht pand te begeleiden.  
Aan schrijven komt hij niet toe: wat zou moeten uitgroeien tot de roman ‘Waandagen’ – enige zekerheid die hij blijkbaar heeft is de titel ervan – blijft steken in de kopzorgen die hem blijvend overvallen. De verbouwing van de woning wil maar niet vorderen, telkens weer zijn er nieuwe en onverwachte problemen, ook als zal blijken dat de financiële planning die hij en zijn vrouw, Mira, voor ogen hadden, nergens nog klopt. Als daar nog een buur bij komt bij wie de stoppen doorslaan, evolueert een en ander naar een dramatisch hoogtepunt. Dat hierbij zijn dochter Lotta een bepalende rol speelt, blijft een ‘geheim’ tussen vader en dochter.
 
Boudewijn Smid wringt zich in al te opzichtige bochten om zijn roman echt geloofwaardig te maken. Hoe zijn hoofdpersonage door het verhaal sukkelt, raakt in wezen kant noch wal. Er is vooreerst de weinig inspirerende relatie met zijn vrouw. Wat echt fout loopt tussen beide echtelieden, wordt nauwelijks psychologisch geduid en Smid verdrinkt in torenhoge clichés (hij ‘beklimt’ zijn vrouw als ze de seks hebben). Ook met Lotta en zijn zoon Zeb loopt het van geen kanten. Bob lijkt enkel en alleen oog en oor te hebben voor hun tegenvallende resultaten op school. En zo zijn we vertrokken voor een aantal ‘besprekingen’ met leerkrachten en mentoren die in hun typische onderwijsjargon aan het woord worden gelaten.
 
Mede op aandringen van zijn vrouw wil Bob het wel opbrengen met het hele gezin een Rothko-expositie te bezoeken. Voor Bob het moment om zijn kinderen ervan op de hoogte te brengen dat hij ooit in tranen uitbarstte toen hij tegenover ‘Lezende oude vrouw’ van Rembrandt kwam te staan, want: ‘Rembrandt schilderde vierhonderd jaar geleden al emoties.’ Nog een zijweg die Smid inslaat in zijn verhaal wordt bepaald door de gesprekken met zijn huisarts. Samen hebben ze het over de wereld die om zeep wordt geholpen door de manier waarop we de natuur vernietigen.
 
Smid heeft in zijn roman, waarvan de titel zelf in het slothoofdstuk wordt verklaard, ook enkele cliffhangers ingebouwd. Nu zijn die zo opzichtig aangereikt, dat ze in wezen iedere vorm van functionaliteit voorbijschieten. Dat bij de verhuis naar de nieuwe woning een baseballknuppel wordt meegenomen, of dat de buurman een verzameling sabels in huis heeft, kondigt in niet mis te verstane bewoordingen aan wat aan het slot zou moeten culmineren in een apotheose om ‘u’ tegen te zeggen. Alleen valt te vrezen dat de meeste lezers dan al zullen hebben afgehaakt.
 
Boudewijn Smid: Huis vrede breuk, De Arbeiderspers, Amsterdam 2023, 284 p. ISBN 9789029546546. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan