Nederlands proza
BOEKEN NR. 6, NOVEMBER 2015
Koos van Zomeren: Alles is begonnen
door MB
Met Alles is begonnen wilde auteur Koos van Zomeren na vijftig jaar
schrijven en zestig titels een staalkaart van zijn kunnen afleveren. Van
Zomeren had jarenlang een column in NRC
Handelsblad en was ambassadeur van de Stichting Varkens in Nood. Zijn
volledige werk getuigt van een grote bekommernis om de natuur: Het bomenboek (2008), Naar de natuur (2011) of Het verlangen naar hazelworm (2013) zijn
maar enkele van de recentste titels wat dat betreft.
Ook
in Alles is begonnen staat de natuur
centraal. In één band, 'een vertelling' zoals de ondertitel luidt, komen
fictie, wetenschappelijk verslag en autobiografie in een dagboekachtig geheel
bij elkaar. Van Zomeren lijkt te plukken uit dagelijkse notities, aanvankelijk
vooral over het opduiken van de mannetjesorchis, een beschermde plant die nog
slechts sporadisch in Nederlands Zuid-Limburg zou voorkomen. Van daaruit
meanderen herinneringen en anekdotes over zijn familie, zijn gezin, of zijn
hond Stanley met wie hij dagelijks lange wandelingen onderneemt. Geregeld
verwijst hij ook naar eigen gepubliceerd werk, nu en dan op sombere toon zijn
uitgevers bewonderend dat ze hem nog uitgeven, ondanks de tanende publieke
belangstelling.
Van Zomeren heeft een
vaardige en onderhoudende stijl, en hoewel de gedetailleerde beschrijving van
de groei en bloei van de orchideeën die zijn pad kruisen, wellicht meer iets is
voor doorgewinterde botanisten, het oplijsten van al die verschillende types
orchidee (wespenorchis, keverorchis, welriekende nachtorchis en ga zo maar
door) is ook voor de leek interessant; de lectuur erover haast poëtisch. In die
zin doet Alles is begonnen al snel
denken aan Dave Goulsons knappe Een
verhaal met een angel – het verhaal van de levenslange fascinatie van een
Britse wetenschapper voor de hommel. Ook Goulson doorspekte zijn bevindingen
met persoonlijke verhalen en maakte zo van zijn strijdpunt – werk aan het
behoud van de natuur – een herkenbaar en universeel thema.
De laatste vijftig bladzijden van Alles is begonnen behandelen de zoektocht van de broer van de
auteur naar een vroege jeugdliefde van hun inmiddels hoogbejaarde vader. Het
verhaal lijkt volledig los te staan van de rest van het boek, maar de
speurtocht is onderhoudend geschreven en je kunt tevreden met de afgeronde
episode het boek toeslaan.
Alles is begonnen
is een stevig pleidooi voor behoud van het goede, van het vergankelijke, niet
alleen van de natuur, maar ook van pen en papier bijvoorbeeld. Door de boeiende
beschrijvingen kijk je ongetwijfeld met hernieuwde en grotere belangstelling om
zich heen wanneer hij in bos en beemd vertoeft.
Amsterdam
: Arbeiderspers 2015, 203 p. ISBN 9789029503891
deze pagina printen of opslaan