Vertaald proza
BOEKEN NR. 6, NOVEMBER 2015
Atticus Lish: Ter voorbereiding op het volgende leven
door Kris van Zeghbroeck
Zou Lei, een
moslimmeisje met Oeigoerse en Han Chinese roots, groeide op in het
onherbergzame woestijngebied aan de grens van Noord-West China. De van
oorsprong nomadische Oeigoeren werden, zoals haar moeder, door het Chinese
regime verplicht om als landbouwers te werken in de uitgestrekte katoenvelden.
Omdat ze behoort tot een verdrukte etnische minderheid, was Zou Lei ‘als een
illegale immigrant in [haar] eigen land’. Haar vader werkte voor het leger en
was zelden thuis. Tijdens zijn lange afwezigheid vertelde haar moeder verhalen
die hun wortels hadden in het nomadische verleden en de zijderoute. De
drijvende kracht is het verhaal van een meisje wier vader door een heks
ontvoerd wordt. Om hem te vinden moest ze westwaarts trekken door woestijnen
van glas en ijzer…
Na de dood van haar ouders trekt Zou Lei naar het westen (een universele
variant op het klassieke Amerikaanse thema ‘Go West’), en belandt uiteindelijk
in New York als illegale vluchteling. Maar het leven is er hard en ze zwerft door
het wisselende aanbod van afstompende en slecht betaalde jobs om zich een
slaapplaats in een door migranten gedeelde kamer te kunnen veroorloven. In het
spoor van de aanslag van 9/11 wordt ze bovendien zonder proces of zelfs enige
verklaring maandenlang gevangengezet. Eens terug op de straat in de
achterbuurten van Queens blijft in vrijheid overleven haar belangrijkste doel.
De angst voor een definitieve deportatie is echter permanent aanwezig.
Geen Amerikaanse
droom voor Zou Lei, maar ze houdt zich overeind met een ingebeeld leven als
nomadische outlaw, een vrij en zwervend bestaan dat zijn wortels heeft in de
Amerikaanse mythologie van het Wilde Westen en de oosterse mythologie van de
Zijderoute. Die ontmoeting tussen Oost en West wordt doorgetrokken in haar
onwaarschijnlijke relatie met Brad, een Amerikaanse ex-soldaat met wie ze een
overweldigend gevoel van eenzaamheid en een passie voor krachttraining deelt. Brad Skinner heeft driemaal als infanterist gediend in de Iraakse
woestijn, waar hij zwaargewond raakte. Hij lijdt aan posttraumatisch
stresssyndroom en wordt geplaagd door gewelddadige oorlogsherinneringen, die
hij obsessief herbeleeft door videomateriaal uit de oorlog te bekijken. Drugs,
medicatie, alcohol en gewichtheffen bepalen zijn afstompend leven in een
kelderappartement. Brad is als een volatiel, destructief wapen dat zich zowel
tegen Zou als zichzelf keert. Binnen een relatie van agressie en vergeving
vormt zich de broze lijn van een liefdesverhaal.
Atticus Lish tekent via de
ervaringen van Zou en Brad een beklijvend beeld van het leven van migranten en
outcasts, die fijngemalen worden door de meedogenloze kapitalistische machine.
Met een scherp oog voor detail beschrijft hij de multiculturele achterbuurten
en de uitbuiting van de kwetsbare paria’s. Het verhaal van de Amerikaanse melting pot wordt hier van onderuit
verteld met oog voor de taal van de armen en de illegalen, die elke dag opnieuw
trachten om te overleven. Maar voor Zou kan dit geen eindpunt zijn. Als niet
aflatende vechter verlaat ze het New York van staal en glas voor de eindeloze
horizonten van Arizona. Daar vindt ze een biotoop waar ze Oeigoer, Indiaan
én Mexicaan kan zijn, beschut door de mythische vogel uit de verhalen van haar
moeder. Bekroond met de PEN/Faulkner Award 2015.
Amsterdam : Hollands Diep 2015, 494 p. Vert. van:
Preparation for the next life door Anne Jongeling. ISBN 9789048827138
deze pagina printen of opslaan