Nederlands proza

BOEKEN NR. 6, NOVEMBER 2015

Arie Storm: Het laatste testament van Frans Kellendonk

door MB

Voor literair recensent en romancier Arie Storm bleef de Nederlandse schrijver Frans Kellendonk (1951-1990) ook nadat hij op zijn werk afstudeerde, een obsessie. Hij kondigde jarenlang aan dat hij, ondanks hun beider afkeer van biografieën, werkte aan een levensbeschrijving van Kellendonk. Het resultaat is Het laatste testament van Frans Kellendonk, een verslag van de terugkeer op aarde van de schrijver in 2015. Hierin kijkt Kellendonk op de schouder van de auteur mee naar wat er na zijn dood allemaal gebeurd is en hoe hij sommige feiten tijdens zijn leven zag. We hebben dus te maken met een roman, waarin Kellendonk zelf spreekt. Het boek is voorzien van een nawoord door Arie Storm.
 
Kellendonk haalt zijn jeugd aan, maar ook conflicten die ontstonden bij de publicatie van zijn roman Mystiek lichaam. Daar doorheen weeft hij zijn verbazing over ontwikkelingen van na zijn dood: de computer, internet, maar zeker ook de macht van de televisie op het boekenvak. Zo wordt Het laatste testament van Frans Kellendonk niet zozeer een biografie als wel een pamflet waarin Arie Storm zijn meningen ventileert, niet zonder humor en ironie overigens. Storm – in het verleden ook universitair docent creatief schrijven – paste de theorie uit zijn eerdere werk (Het schrijven van een roman: levensechte personages, overtuigende decors en beeldend taalgebruik – Querido 2014) ook nu weer succesvol toe. In zijn leerboek schrijft hij : 'Ze blijven het doen, schrijvers: echte mensen opvoeren in hun romans' – en Storm laat Kellendonk dan ook uitgebreid uiteenzetten waarom we met 'Het laatste testament' te maken hebben met een roman. Zo komt het dat we het onderscheid tussen fictie en non-fictie nog slechts met moeite kunnen maken. In het verleden leidde dat al vaker tot conflicten met mensen uit zijn (werk)omgeving, en nu zullen collega's als Saskia Noort en Adriaan van Dis niet blij zijn met het gesar van Storm. Meer dan een biografie over Frans Kellendonk biedt Het laatste testament dus een inzicht in het leven van Arie Storm: Storms voorkeuren (Nabokov, Banville), ontmoetingen (met zijn idool) en dochter (Lolita) krijgen ruim de aandacht. Gevolg gevend aan zijn eigen principes over een goede roman springt Storm hierbij heen en weer tussen heden en verleden.
 
Vast staat dat Arie Storm zich tijdens het schrijven van dit boek enorm moet hebben geamuseerd, dat lees je af aan elke bladzijde. De klassieke, alles onthullende biografie over Kellendonk is het zeker niet geworden. Dat is wellicht het werk van 'mijn andere biograaf, mijn tweede', zoals Storm ook Kellendonk zelf laat zeggen over Jaap Goedegebuure, die werkt aan een 'klassieke biografie' die in de loop van 2018 het licht zou zien. Wel hebben we hier een vlot geschreven, boeiend verhaal in handen, hier en daar vilein over anderen, maar warm voor zijn hoofdpersonage.
 
Het laatste testament van Frans Kellendonk is een lezenswaardig, hoewel beknopt werk geworden waarin we een (bedachte) impressie van het leven van een bijna vergeten schrijver door een groot bewonderaar voorgeschoteld krijgen. Het nawoord is grotendeels overbodig. Het gaat vooral over Storm zelf en herhaalt, af en toe zelfs in dezelfde bewoordingen als op de voorgaande bladzijden, wat zijn literaire voorkeuren en ideeën zijn en wat zijn bedoeling met dit boek was.
 
Amsterdam : Singel 2015, 160 p. ISBN 9789025301002

deze pagina printen of opslaan