Vertaald proza

BOEKEN NR. 1, JANUARI 2016

Julia Navarro: Schiet maar, ik ben toch al dood

door Inge Lanslots

Journaliste Julia Navarro maakte snel furore met haar lijvige historische romans, zoals de in het Nederlands vertaalde Zeg me wie ik ben (2013) en Het bloed van onschuldigen (2014). In Schiet maar, ik ben toch al dood (2015) overstijgt de setting voor het eerst de Europese grenzen en focust de succesauteur op de Palestijnse kwestie. Aan de hand van microgeschiedenis van de Zuckers en Ziads brengt Navarro de kwestie van het Israëlisch-Palestijns conflict en hoe het in een patstelling is geraakt. Beide families woonden en werkten ooit vreedzaam samen in ‘de Tuin van de Hoop’, een utopische voorafspiegeling van hoe de Palestijnse samenleving had kunnen zijn.   
 
De auteur beschrijft haarfijn hoe, door de ontmoeting met de ‘Andere’, de families geconfronteerd worden met hun eigen tradities, gewoonten, overtuigingen en religie, waardoor ze zich vaak ongewild in vraag stellen. In de voortdurende zoektocht naar de eigen identiteit ontmoeten ze bovendien allerlei nevenpersonages wier geschiedenis aan bod komt in een klassiek meanderende vertelling, die je in een ruk zou willen uitlezen. Navarro’s personages komen echter allemaal tot de conclusie dat ze hun verleden niet zomaar van zich kunnen afschudden. Zo zullen verschillende generaties Zucker zich afvragen waarom hun Joodse identiteit in hun genen lijkt te zijn geschreven. Waarom moet je die bagage met je meedragen en waarom kunnen een onbaatzuchtige houding en een gedegen opleiding niet volstaan?  
 
Daarnaast legt ook religie beperkingen op. De liefde tussen een moslim en een Joodse immigrante, die samen opgroeien in de Tuin, wordt schier onmogelijk, maar is tegelijkertijd ook onverwoestbaar. Navarro gebruikt die liefdesgeschiedenis overigens om de groeiende onverzoenbaarheid tussen de verschillende partijen in het toenmalige Palestina – Joden, Palestijnen, Turken, Britten … – te symboliseren. De wegen van de bewoners van de Tuin zullen scheiden: de Zuckers, die na hun vlucht uit het tsaristische Rusland en omzwervingen via Parijs een toevlucht gevonden hadden in de Tuin, trekken naar een nederzetting; de Ziads gaan door datzelfde nederzettingenbeleid uiteindelijk in ballingschap.   
 
Hoe alle partijen precies tegenover elkaar komen te staan, wordt verteld vanuit het perspectief van de twee personages die in het eerste hoofdstuk met elkaar kennismaken. Ezekiël is de zoon van de Joodse immigrant, Samuel Zucker, en vader van een van de belangrijkste verdedigers van het nederzettingenbeleid. Marian Miller werkt daarentegen voor een door de EU gesubsidieerde ngo die zich over ontheemde Palestijnen ontfermt en die op het eerste gezicht niet verbonden is met de geschiedenis van de Tuin. In de gesprekken tussen Marian en Ezekiël, die meerdere dagen in beslag zullen nemen, voel je altijd een onderhuidse spanning die in hun verhalen wordt opgedreven maar die eigenlijk al in de openingszin vervat zit: ‘Er zijn momenten in het leven waarop voor iemand die zichzelf wil redden de keuze eenvoudig is: doden of gedood worden.’ Hoe die ene zin zich verder verbindt met het slot moet je als lezer ontdekken. In afwachting krijg je in de reconstructie van de Palestijnse kwestie meer dan een eeuw wereldgeschiedenis voorgeschoteld. Schiet maar, ik ben toch al dood gaat van het tsaristische regime, over de pogroms en Jodenvervolgingen tijdens het fascisme, tot de Tweede Wereldoorlog en de woelige strijd om/in het Beloofde Land.  
 
Amsterdam : Wereldbibliotheek 2015, 768 p., vert. van: Dispara, yo ya estoy muerto door Bart Peperkamp. ISBN 9789028441590 

deze pagina printen of opslaan