Nederlands proza

BOEKEN NR. 4, FEBRUARI 2016

Roos van Rijswijk: Onheilig

door Jooris van Hulle

In haar debuutroman Onheilig brengt Roos van Rijswijk (1985) het dubbelverhaal van een moeder en haar zoon, die letterlijk (hij is vanuit Nederland verhuisd - lees: weggevlucht - naar het onooglijke Duitse stadje Nieheim) en figuurlijk van elkaar gescheiden zijn. De moeder beseft, nu ze als kankerpatiënte de dood in de ogen kijkt, dat zij haar zoon nooit de liefde heeft kunnen en willen schenken die het emotionele fundament had kunnen vormen voor een hechte familieband.   
De moeder komt in de ik-vorm aan het woord. Op aanraden van haar therapeute schrijft ze brieven, onder meer aan haar zoon. Ze blikt terug op wat het leven haar gebracht heeft en vooral: wat ze gemist heeft in dit leven: van liefde binnen haar huwelijk was geen sprake - het moment dat haar man met zijn Porsche verongelukt, voelt als een bevrijding -, de Mexicaan, die haar zoals later zal blijken zwanger heeft gemaakt, is met de noorderzon verdwenen. Nu ze weet dat haar nog weinig tijd rest, wil ze haar zoon Miguel opzoeken.  
 
In een tegenbeweging wordt het verhaal van Miguel verteld: hoe hij altijd is blijven verlangen naar zijn vader, de Mexicaan die hij zich in zijn droombeelden niet anders kon voorstellen als staande in een immense zandvlakte; hoe hij in zijn zelfgebouwde woning in Nieheim samen leeft met de verstandelijk gehandicapte Jorge, die door zijn donkere huidskleur voor zijn boer wordt aangezien, en vooral: hoe hij na het lezen van een (nietszeggende) brief van zijn moeder naar Amsterdam terugkeert. Twee wegen dus in het boek die elkaar in tegengestelde richting kruisen, zonder elkaar te raken. Twee werelden ook die inhoudelijk fel met elkaar contrasteren: de moeder leeft in welstand en luxe, Miguel heeft de schijnwereld van het snelle gewin in zakenmilieus de rug toegekeerd om in Nieheim tot de gemoedsrust te vinden die hij onder meer concreet maakt door zijn inzet voor Jorge.  
 
Er wacht Roos van Rijswijk wellicht een mooie toekomst als auteur. De verzorgde stijl, de vaak verrassende invalshoek van waaruit ze een situatie benadert en in woorden vat (over zwervers die de verlaten marktplaats overspoelen als de kramen zijn opgeruimd: ‘Sleepvoeten, trekogen, weggerookte lippen’), de bijzonder goed bedachte titel (Jorge is weg van de Duitse band ‘Unheilig’, maar ‘onheilig’ wijst ook op een directe manier op het niet ingevulde verlangen naar geluk) zijn opvallende pluspunten in deze solide roman.

Amsterdam : Querido 2016, 217 p. ISBN 9789021401669   
  

deze pagina printen of opslaan