Nederlands proza
BOEKEN NR. 4, FEBRUARI 2016
Roos van Rijswijk: Onheilig
door Jooris van Hulle
In haar debuutroman Onheilig
brengt Roos van Rijswijk (1985) het dubbelverhaal van een moeder en haar zoon,
die letterlijk (hij is vanuit Nederland verhuisd - lees: weggevlucht - naar het
onooglijke Duitse stadje Nieheim) en figuurlijk van elkaar gescheiden zijn. De
moeder beseft, nu ze als kankerpatiënte de dood in de ogen kijkt, dat zij haar
zoon nooit de liefde heeft kunnen en willen schenken die het emotionele
fundament had kunnen vormen voor een hechte familieband.
De moeder komt in de ik-vorm aan het woord. Op aanraden van
haar therapeute schrijft ze brieven, onder meer aan haar zoon. Ze blikt terug
op wat het leven haar gebracht heeft en vooral: wat ze gemist heeft in dit
leven: van liefde binnen haar huwelijk was geen sprake - het moment dat haar
man met zijn Porsche verongelukt, voelt als een bevrijding -, de Mexicaan, die
haar zoals later zal blijken zwanger heeft gemaakt, is met de noorderzon
verdwenen. Nu ze weet dat haar nog weinig tijd rest, wil ze haar zoon Miguel
opzoeken.
In een tegenbeweging wordt het
verhaal van Miguel verteld: hoe hij altijd is blijven verlangen naar zijn
vader, de Mexicaan die hij zich in zijn droombeelden niet anders kon
voorstellen als staande in een immense zandvlakte; hoe hij in zijn zelfgebouwde
woning in Nieheim samen leeft met de verstandelijk gehandicapte Jorge, die door
zijn donkere huidskleur voor zijn boer wordt aangezien, en vooral: hoe hij na
het lezen van een (nietszeggende) brief van zijn moeder naar Amsterdam
terugkeert. Twee wegen dus in het boek die elkaar in tegengestelde richting
kruisen, zonder elkaar te raken. Twee werelden ook die inhoudelijk fel met
elkaar contrasteren: de moeder leeft in welstand en luxe, Miguel heeft de
schijnwereld van het snelle gewin in zakenmilieus de rug toegekeerd om in
Nieheim tot de gemoedsrust te vinden die hij onder meer concreet maakt door
zijn inzet voor Jorge.
Er wacht Roos van Rijswijk wellicht
een mooie toekomst als auteur. De verzorgde stijl, de vaak verrassende
invalshoek van waaruit ze een situatie benadert en in woorden vat (over
zwervers die de verlaten marktplaats overspoelen als de kramen zijn opgeruimd:
‘Sleepvoeten, trekogen, weggerookte lippen’), de bijzonder goed bedachte titel
(Jorge is weg van de Duitse band ‘Unheilig’, maar ‘onheilig’ wijst ook op een
directe manier op het niet ingevulde verlangen naar geluk) zijn opvallende
pluspunten in deze solide roman.
Amsterdam : Querido
2016, 217 p. ISBN 9789021401669
deze pagina printen of opslaan