Poëzie

BOEKEN NR. 5, MAART 2016

Joost Zwagerman: Wakend over God

door Dirk De Geest

De laatste maanden voor zijn dood werkte Joost Zwagerman koortsachtig aan de voltooiing van zijn oeuvre. In interviews had hij zelf over een ‘roes’, die hem helemaal in beslag nam. Een van de resultaten van die gedrevenheid ligt nu voor. Wakend voor God is niet enkel het sluitstuk van Zwagermans poëtische oeuvre, de bundel is ook een regelrecht publiek succes, met nu al enkele herdrukken.

De bundel is tegelijk apart en toch een integraal deel van Zwagermans literaire werk. Het thema is allicht gedeeltelijk verrassend. Wakend over God bevat een aantal gedichten waarin het ik tracht een soort van verstandhouding op te bouwen met een soort van God. Soms neemt die God de gestalte aan van een wrekende, strenge instantie (zoals in het Oude Testament), op andere momenten gaat het om een begripsvol personage. Steevast is echter sprake van een wisselende, onstandvastige identiteit. God is onvatbaar, en het ik betwist ook permanent zijn bestaan en zijn functie in het leven van mensen. Het gaat, met andere woorden, veeleer om een gevecht met God, zoals Abraham het gevecht met de engel aanging en daaruit niet ongeschonden tevoorschijn kwam. Tegelijk wordt de mens hier veel actiever getoond dan in de Bijbel: blijkens de titel is het niet God die waakt over de mensheid, maar vermoedelijk andersom, mensen houden God in stand.
 
Het ik is al even verscheiden. Sommige gedichten zijn sterk autobiografisch; ze evoceren de jeugd van Zwagerman, opgevoed in een religieus gezin. Vader en moeder worden er dubbel getekend: hun aanwezigheid, hoe goedbedoeld ook, is lang niet altijd opgewassen tegen het fundamentele gevoel van verlatenheid van de jonge ik. Die jeugdherinneringen zijn erg openhartig en soms gedetailleerd, maar ook hier is de retoriek van de dichter nooit ver weg. Van een klassieke belijdenis is dus maar deels sprake. Dat geldt in nog grotere mate voor de staalkaart aan tonen en stijlen waarin het recentere verleden en het heden worden opgeroepen.
 
Amsterdam : Hollands Diep 2016, 87 p. ISBN 9789048829651

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri