Nederlands proza

BOEKEN NR. 5, MAART 2016

Esther Gerritsen: Broer

door Henk van Viegen

Roxy (2014) was nog een volbloed Gerritsen. Met zo’n weerbarstige hoofdpersoon, scherpe en originele dialogen, een boek zonder behoefte te lezer te pleasen (nou, misschien met het heel voorzichtig positieve slot). Broer is een veel gewoner boek, bijna traditioneel. Het heeft een redelijk bekende opzet: je haalt iemand binnen je, voor jouw gevoel veilige omgeving, en die gooit de hele boel overhoop. Rustig gedoseerde spanning, gedegen opgebouwde tegenstelling tussen de twee hoofdpersonages, en een spiegeling daarvan bij bijfiguren. Een helder slot. Ook gaat het in dit boek vrij sterk op de herkenning: de kracht van familiebanden en de blijvende invloed van het kind dat je was (motieven bij Gerritsen), worden hier gekoppeld aan een hoofdpersonage in wie je je vrij gemakkelijk kunt verplaatsen.
 
Olivia is financieel directeur bij warenhuis Kyvon Serviezen, een familiebedrijf dat ze bezig is uit het moeras te trekken. Ze ziet haar enige, oudere broer Marcus maar heel weinig, maar schiet direct in de familiemodus als hij haar opbelt met de mededeling dat hij een been gaat kwijtraken. Ze zit vlak voor een aandeelhoudersvergadering, die ze na enige tijd verlaat (de familie Kyvon vindt dat eigenlijk heel mooi) om naar haar broer te gaan. Ze besluit hem zelfs in huis te nemen, bij man en twee puberzonen. Tot haar verbazing zijn de mannen en de zonen gecharmeerd van elkaar. Onbekommerd sluiten ze Olivia (die hen toevallig hoort) buiten met kreten als ‘een hele hysterische vrouw’, ‘altijd al een gevoelig kind’ (Marcus), ‘Ze leeft soms een beetje in haar eigen wereld’ (man Gerard), ‘Ze kan nooit ’s even gezellig meedoen’ (zoon Tom). Met Marcus is er de kameraadschap en het gezellig series kijken. Langzaam haalt hij Olivia’s gezin uit het keurslijf van gewoonte en regels, even min of meer haar plaats innemend. Olivia, die de controle verliest, verdwijnt zelfs een nacht naar de plek waar haar broer zou moeten zijn: in zijn bed in de revalidatiekliniek. Zo staan broer en zus scherp tegenover elkaar, zoals het omslag zo fraai laat zien, maar het eindigt niet daarmee. Olivia komt uit haar schulp, wordt weer echt zus van, en ook het kind dat ze was, piept te voorschijn: dansend, en met bungelende benen boven het water.
 
Op haar werk loopt het eveneens heel anders dan ze zou willen: de oudste Kyvons, ook broer en zus, geven te kennen dat ze niet veel heil meer zien in een reddingsoperatie. Ze durven ‘los te laten’, wat ze zomaar geleerd lijken te hebben van Marcus. Ook hier is de broer de sterkste en meest relaxte, en de vrouw degene die het pantser van zichzelf moet lospeuteren. De mannen komen er al met al een stuk beter af dan de vrouwen, ook dat zou je van het omslag kunnen aflezen. Even onbekommerd als ze haar buitensluiten, nemen ze Olivia weer op als ze doet wat ze graag zien.
 
Broer is een vlot leesbaar boekenweekgeschenk, dat als kennismaking met Gerritsens werk zou kunnen dienen. Gerritsen-light is het eigenlijk. Het wijkt dus wel behoorlijk af van haar eerdere romans en verhalen, wat een tegenvaller kan zijn voor de fans van haar werk en de bijzondere columns in de VPRO-gids. Evengoed staan er prachtige zinnen, gedachtes en observaties in deze korte (de voorgeschreven 94 pagina’s) roman. Soms incorporeert ze er handig eentje van een ander, bij voorbeeld deze toepasselijke van Leonard Cohen: ‘Soms is de werkelijke opdracht het verzaken van de opdracht, en de diepere moed hebben daar geen schuld over te voelen.” Het familiemotief is fraai uitgewerkt. En dan zijn er van die ijzersterke passages waarin je de toneelschrijfster Gerritsen herkent, zoals die in het café, waarin de oude Kyvon en Olivia op het scherp van de snede praten. Ook hier wint trouwens de man.
 
Boekenweekgeschenk Nederland, 94 + 2 p. ISBN 9789059653603 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri